126 Hinduizm
rodziny, a przede wszystkim kobiety, odgrywają szczególn, rolę w przekazywaniu tradyqi następnym pokoleniom Świątynie prowadzą naukę języków danej społeczności^ sampradaje tworzą grupy młodzieżowej których zadanie po-' lega na pogłębianiu wiedzy o świętych tekstach i doktrynie, ale pierwsze lekcje religii dzieci odbywają w swoim domu. Tb tu słuchają historii o bogach i boginiach opowiadanych przez starszych albo oglądają je na wideo lub czytają o nich w komiksach. Dowiadują się o hinduskich świętach, takich
jak Diwali, Mahaśiwaratń, Durga Pudźa, Pongal oraz Dżan-masztami, zapoznając się z tradycjami rodzinnymi związanymi z każdym z nich. Podobnie jak dzieci w Indiach, uczą się poprzez uczestnictwo i naśladowanie, jak odprawiać nabożeństwa (pudźa) w domowej świątyni i jak odbywać posty. Niektóre dzieci — tak samo jak Madhur Jaffrey (zob. rozdział 4) - odgrywają opowieści lub rytuały hinduskie, nadto, dziewczęta mogą wystąpić w roli służebni® Bogini podczas ceremonii związanych z jej kultem. Inaczej jednak niż ich rówieśnicy w Indiach, dzieci te nie doświadczają obecności hinduskich tradycji etycznych, społecznyćJnjjMj turowych w otaczającym je świecie, ponieważ ty większości krajów poza Indiami hindusi stanowią mniejszoś«w niektórych państwach toleruje się ich religię, ale zapewnia się im - co najwyżej - niewielki dostęp do mediów! lub państwowego szkolnictwa; tam z kolei, gdzie wprowaaa^B? politykę wielokulturowości, hindusi — na równi "z innymi społecznościami religijnymi - mają pewne możliwoffl wyrażania swoich opinii i manifestowania swoich przekonań religijnych.
W hinduskiej diasporze, jak również w Indiach, rośnie napięcie pomiędzy dwoma ważnymi tendencianiffl Z jednej strony mamy do czynienia z potrzebą stworzenia silnej^jed-nolitej tożsamości hinduskiej, którą można by manifestować publicznie i która stałaby na równi z innymiŚ wielkimi religiami światowymi. Z drugiej strony licznych zwolenfii-ków ma idea podkreślania otwartości hinduizmu ! stosunku do Innych relign oraz różnorodności nurtów istniejących
przekraczając „czarne wody”: hinduizm poza Indiami 127
m
16. Procesja z okazji święta Ratha Jatry na TYafalgar Sąuare, zorganizowa-na * ra/' '' ^ ON - MiędzynarodoweTbwarzystwo Świadomości Kryszny
w nim. Światowy Komitet Hindusów (Vishva Hindu Pari-shad) popiera pierwsze z tych stanowisk i aktywnie działa na rzecz hirtdutwy, czyli „hinduskości” oraz poczucia dumy wśród hindusów. Wielu hinduskich uczonych, pisarzy oraz grup kobiecych poza Indiami prezentuje przeciwne stanowisko, opowiadając się za religijną i kulturową różnorodnością i twierdzi, że idea jedności hinduskiej jest nie tylko ahistoryczjEBffllecz również uniemożliwia hindusom przyjazne współżycie z wyznawcami innych religii, a nawet tymi