DSC03539 (4)

_Wjyarstwie IV,] w jamie nr 81 znaleziono długo używany (silnie wyświecony) przedmiot podobny do pionka szachowego (nr inw. 1067/67). Stożkowaty, zakończony wyodrębnioną główką, wydrążony w środku, zaopatrzony u podstawy w otworek boczny, służący jakby do przytwierdzenia całości do jakiegoś bliżej nieokreślonego postumentu (ryc. 3, i). Dolna część jest zgnieciona. Długość 3,3 cm. Funkcja tego przedmiotu nie jest jasna; nie wykluczone, że służył jako pionek do gry.⁵⁰

W pracowni nr 1 w warstwach IV / III znaleziono w sumie trzy wieszaki wykonane z rozwidleń poroża jeleni, zaopatrzone w otworki do przymocowania lub zawieszenia na ścianie (nr inw. 2058/65, 1021/64 i bez nr). Okaz pierwszy pochodzący z warstwy IVJna poniżej hakowatego odgięcia zwężającą się podstawę z dwoma otworami. Jego długość wynosi 16,5 cm a średnice otworków mają 0,57 cm. Tego rodzaju wieszaki nie były dotąd znane. Nieco inny typ reprezentują okazy z warstwy III (ryc. 6) podobne do haka do wędki. Podobne wieszaki były już wcześniej odkryte w Wolinie na stanowisku 4 w warstwach z XI—XII w.⁵¹ Jeden z omawianych wieszaków (nr inw. 1021/64, ryc. 6, a) ma 11 cm długości a średnica otworka mierzy 0,37 cm.

Na uwagę zasługuje też przedmiot z warstwy IVJ wykonany z rozgałęzienia poroża jelenia odciętego piłką, zaopatrzony w duży otwór na wylot znajdujący się w trzonie (nr inw. 2057/65). U podstawy przedmiotu znajdują się dwa poprzeczne otworki do umocowania na drzewcu. Ma on 13 cm długości i 8,5 cm szerokości. Otwór duży zwęża się ku górze i ma 1,2X3,2—1,6X3,2 cm średnicy, otworki małe mierzą 0,57 i 0,62 cm. Przedmioty tego rodzaju występują niezwykle rzadko. Drugi podobny okaz jest znany z Wolina, stanowisko 2,⁵² dalsze z Kruszwicy, pow. Inowrocław ⁵³ oraz z Niemczy, pow. Dzierżoniów.⁵⁴ Przypuszcza się, że służyły one jako zakończenie lasek chromych,⁵⁵ brak jednak całkowitej pewności w tym względzie.

“ Zbliżony formą przedmiot drewniany odkryto w Szczecinie na Rynku Warzywnym w warstwie z X/XI w. (zob. M. Hulewicz, K. Siuchniński, R. Wołągiewicz, S. Wesołowski, Z przeszłości Szczecina, Wrocław—Warszawa—Kraków 1964, str. 107, ryc. 46).

³¹ E. Cnotliwy, Wczesnośredniowieczne przedmioty..., op. cit, str. 215.

⁵²    Okaz znany mi z autopsji, w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie.

⁵³    Wszystkie pochodzą z badań R. Jakimowicza.

* E. Petersen. Ein Wikingerfund aus Nimptsch, „Altschlesische Blatter”, 12, 1937, nr 7/8, str. 179 i n.

⁸⁵ Zestawienie poglądów na ten temat por. M. Piaszykówna, Zagadkowy przedmiot rogowy ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Kaliszu, „Przegląd Archeologiczny”, t. IX, 1953, str. 116—122. Por. też uwagi na temat bardzo zbliżonych przedmiotów ale wydrążonych w środku, co do których wysunięto przypuszczenie, że spełniały funkcję schowków: V. Hruby Sloranske kostene pfdmety a jejich vyroba na Morave „Painśtky Archeologickć”, t. XLVIII, 1957, str. 158—160; P. Grimm, Ein friihgeschlichtliches

wieszaki, c —

Ryc. 6. Przedmioty z poroża z pracowni nr 1 w warstwie III. a—b przedmiot o nieznanym przeznaczeniu.

23$