DSC03553 (3)

Odłupki reprezentują fazę obróbki, w której surowiec nie musiał podlegać zmiękczaniu. Tego rodzaju odpady stanowiły najliczniejszą grupę we wszystkich pracowniach (por. tabl. 1).

20.    Długie wiórki z poroża

W obydwu pracowniach zachowała się pewna liczba (tabl. 1) długich cienkich wiórów powstałych przy struganiu nożem półwytworów okładzin. Najczęściej są one lekko wygięte a gładkość powierzchni świadczy o działaniu nożem na silnie zmiękczony surowiec (ryc. 35).

Stosunkowo małe ilości tego rodzaju wiórków można tłumaczyć tym, że uległy pokruszeniu na mniejsze kawałki w czasie leżenia w ziemi.

21.    Długie odłupki

Tego rodzaju odpady spongiosy i kompakty powstawały przy wstępnej obróbce toporem, strugiem a może nawet nożem długich płytek przeznaczonych na okładziny. Ich długość przekracza 5 cm, a grubości są nieregularne (ryc. 34). Pewna ilość odłupków zachowała ślady głębokich rowkowatych wycięć, przy pomocy których oddzielano długie płytki kompakty od klocków. Odłupki tego rodzaju powstawały przy obróbce nie zmiękczonego surowca. Występują we wszystkich poziomach obydwu pracowni (tabl. 1).

22.    Różne odłupki i zrzynki

Tym mianem określamy wszystkie te odpady, które nie dają się sklasyfikować w innych grupach. Są wśród nich odcięte piłką rozgałęzienia poroży nie nadające się do użytku, są nieregularne zrzynki i najróżniejsze nieregularne odłupki, których pochodzenia nie można bliżej określić. Na uwagę zasługują jedynie długie fragmenty trzonów zakończone rozwidleniem, mające z boków rowkowate wycięcia w kompakcie, stosowane przy oddzielaniu płytek na okładziny (ryc. 32). Na niektórych kawałkach zachowały się szparki od piłek, posiadające 0,09—0,11 cm szerokości.

Omówione odpady wystąpiły w różnym nasileniu we wszystkich poziomach obu pracowni (tabl. 1).

23. Zakończenia poroży

Bardzo charakterystycznymi odpadami każdej pracowni obrabiającej poroża są stożkowate zakończenia odcięte przeważnie przy pomocy piłki, rzadko nacięte toporem lub nożem i odłamane, albo odłamane bez nacinania. Wiele tych zakończeń nadawało się jeszcze do wyrobu oprawek stożkowatych. Kilka zakończeń zachowało szparki od piłek posiadające 0,09—0,12 cm szerokości. Tablica 1 podaje pełne zestawienie omówionych wyżej odpadów.

Ryc. 20. Pracownia nr 1 w warstwie II. Kolejne fazy produkcji oprawek stożkowatych.

261