DSC03913 resize

Przegląd materiałów pozwala stwierdzić, że tak jak i na innych H |J obszarach nordyjskich mamy tu do czynienia z wyraźną i długotrwałą kontynuacją procesów wcześniejszych (G. Jacob-Friesen 1975. s. 120), przy powolnym przenikaniu nowych, łużyckich elementów (S. Wesołowski 1977).

O kontynuowaniu tradycji używania tych samych cmentarzysk była już mowa. W środkowej epoce brązu trwa nadal birytualizm pochówków, przy czym groby szkieletowe skupiają się na Pomorzu zachodnim i zaodrzańskim (Mieszkowice, Trzebiatów — Ostrowice, Wartin, Zarań-sko). Dominują dalej groby ciałopalne, ale niektóre z nich wydłużonym kształtem naśladują jeszcze formę pochówku szkieletowego (S. Wesołowski 1977, s. 99). Pochówki kurhanowe współwystępują z płaskimi.

Specyfika Pomorza zaznacza się wyraźnie w wyposażeniu grobów.

Tak jak i poprzednio, częsta jest w grobach broń — nie jest przypadkiem, że większość znanych z Polski grobów z mieczami ze środkowej epoki brązu stąd pochodzi (T. Malinowski 1962, s. 61). Podobnie w inwentarzach grobowych wystąpiło stosunkowo dużo naramienników, przy

czym w zachodniej części badanego regionu grupują się garnitury. I składąjące się z pary naramienników i pary bransolet (W. Bląjer 1983. s. I 76). Podobnie często występują w grobach pary bransolet. Tworzą one I garnitury wraz ze szpilą (Dretyń, Kołczygłówki, Siodłonie kurhan 10. I Warzenko kurhan I)» występujące jednak dalej ku wschodowi. Nierząd- I ko żnąjdowane są w grobach kolie z lokalnie wytwarzanymi zawieszka- I mi (Czarnowo. Storkowo, Trzebiatów-Ostro wice). Stosunkowo częste I F zaopatrywanie grobów w brązy, a rzadsze w złoto lub bursztyn oraz I wymienione zasady wyposażania nawiązują do ąjawisk typowych I przede wszystkim dla Meklemburgii (H. Schubart 1972, s. 15 n ). ale i dla I innych rejgionów kręgu nordyjskiego (J. Bronsted 1962. s. 94 n.). Przegląd I inwentarzy około czterdziestu znanych grobów z metalami wykazuje, że I pochówki obficiej wyposażone, a także zawierąjące broń, kolie i nara I F mienniki grupują się na zachodnim Pomorzu. Oczywiście występu)^ I także pochówki zawierąjące szpilę lub kółko z drutu, a więc wyposażone I wedle pospolitych w kulturze łużyckiej zwycząjów.

Lokalna wytwórczość metalurgiczna zaznacza się wyraźnie w ośrod ku nadodrzańskim, a znacznie słabiej w nadwiślańskim. Wytwory tych ośrodków rozchodzą się nawet na odległe tereny, podobnie jak przed mioty proweniencji łużyckiej, wędrujące głównie szlakiem nadodrzaii I ° skim <J. Dąbrowski 1968. s. 30 n.; H. Thrane 1977. ryc. 1 i 4; F. Horst 1978 ryc. 2). Z działalnością ośrodka nadodrzańskiego łączą się naramienniki typu Wierzbięcłn, różne rodzaje otwartybh bransolet z prętu lub blach> części kolii, „haftki” okularowate i niektóre odmiany siekierek s piętk.t (K. Siuchnińskl 1963, s. 168 n.). Liczyć się należy z reprodukowaniem tu I K»