DSC03975

c

Xu!|Oip!W

opipw

212

ANTENY PROSTOLINIOWE

Rys. 9.26. Szerokopasmowy symetryzator na rdzeniu pierścieniowym (12 zwojów w paśmie 3,5 30 MHz, 10 zwojów w paśmie 7-4-30 MHz) może wystąpić prąd asymetrii. Może on się pojawić w przypadku niesymetrycznego otoczenia wokół ramion anteny (rynny, piorunochrony, inne obiekty metalowe).

Dokonamy teraz krótkiego przeglądu symetryzatorów, które często spełniają jednocześnie funkcję układów dopasowujących impedancję. Zacznijmy od układów dławikowych. Najprostszą metodą jest nałożenie na kabel koncentryczny pierścienia ferrytowego utrudniającego przepływ prądu asymetrii. Z części kabla koncentrycznego można także uformować cewkę. Spotyka się rozwiązania polegające na nawinięciu kabla koncentrycznego na pierścieniowy rdzeń ferrytowy (rys. 9.26). Częściej używa się transformatorów nawiniętych przewodem na rdzeniu ferrytowym i dołączanych wprost do zacisków anteny. Rozwiązania konstrukcyjne przedstawiono na rys. 9.27. Zasada działania jest oparta na silnym sprzężeniu magnetycznym cewek, które dla składowych symetrycznych mają małą impedancję, natomiast dla składowych asymetrycznych transformator staje się dławikiem o bardzo dużej impedancji. Moce doprowadzone do takich transformatorów sięgają nawet kilku kW w zależności od przekroju użytego rdzenia. Rdzenie o nieco innym kształcie stosowane w popularnych symetryzatorach do anten TV pozwalają na doprowadzenie mocy do 10 W. Układy symetryzująco — transformujące należą do klasy układów szerokopasmowych, co stanowi ich główną zaletę. Wadą natomiast może być mniejsza sprawność w porównaniu z układami wąskopasmowymi, spowodowana stratami w rdzeniu.

Jednym z symetryzatorów wąskopasmowych jest układ o nazwie „bazooka” (symetryzator rękawowy), przedstawiony na rys. 9.28. W warunkach amatorskich można go wykonać z puszek po napojach chłodzących. Zewnętrzny rękaw tworzy wraz z ekranem przewodu koncentrycznego zwarty odcinek linii transmisyjnej o długości X/4 i impedancji Z£. W praktyce odcinek jest nieco krótszy. Schemat zastępczy układu przedstawiono na rys. 9.24b. Z powodu bardzo dużej impedancji, jaką przedstawia dla prądu asymetrii zwarty odcinek ćwierćfalowy, prąd ten nie może płynąć po zewnętrznej powierzchni ekranu. Odmianą symetryzatora rękawowego jest układ przedstawiony na rys. 9.29, zwany symetryzatorem Pawseya. Na długości A/4 (należy pamiętać o współczynniku skrócenia kabla) prowadzimy równolegle od anteny do ekranu drugi taki sam przewód. Utworzona w ten sposób

ZASILANIE ANTEN PROSTOLINIOWYCH

Rys. 9.27. Różne rozwiązania symetryzatorów i transformatorów symelryzujących

linia ćwierćfalowa transformuje punkt zwarcia na nieskończenie dużą impedancję na zaciskach anteny. Bardzo duża impedancja nie zmienia impedancji wejściowej anteny. Odstęp e między przewodami powinien być jak najmniejszy, gdyż zwiększamy w ten sposób skuteczność symetryzacji i zmniejszamy straty promieniowania. Wpływa on również na współczynnik skrócenia tak powstałej linii. Izolacja zewnętrzna kabla powinna być wykonana z dielektryka o małych stratach i nie pokryta sadzą czy wilgocią, gdyż w przeciwnym razie wzrosną straty energii.

fy*. 9.28. Symetryzator rękawowy