DSC04013

30

)|,r>ui< /.NA

iodoitAteosnym wtopnii <Mtiów lądolodu, powoi Ktmia. Trudności te «|

pr*y \\ oią niektórych wiole do if.'

j>n mu ii u mech«nlxrnu powKtnwaa* lu jr, ■>,«■ nt riityniul i.t Ich jnwmUiwm (jwodowały intoiiwywny rozwój rGfcj nogo rodRnju    litologicznych (petrograficznych, mlneraloaleajai

łjranulometrycsnych, geochemicznych i in.) wykonywanych W_laoorttel riach. Ilościowe określenie cech litologicznych umożliwia podinla u*. runków powstawania i późniejszych przemian osadów. Dalszym cektn takich badań jest znalezienie odpowiednich cech ilościowych pozwalaj^ cych na korelację stratygraficzną osadów występujących w różnych pro-j filach. Dotyczy to zwłaszcza glin zwałowych i innych utworów mord nowych, przy czym badania tego rodzaju nie mogą ograniczać się odsłonięć naturalnych bądź sztucznych, ale muszą obejmować osady po* chodzące z wierceń. Wiadomo bowiem, że pełny profil stratygraiiczrgi czwartorzędu może być poznany tylko przy wykorzystaniu profilów geoJ logicznych uzyskiwanych z otworów wiertniczych. Próbki z wiercą® ograniczają jednak możliwości stosowania metod badawczych głownia ze względu na małą ilość osadu, przeważnie niepełne rdzeniowania i brak zorientowanych próbek rdzenia.

Mimo tych zastrzeżeń dorobek badań litologicznych w rozpoziomo-| waniu osadów czwartorzędowych i ich korelacji w poszczególnych pro-T filach i regionach jest bardzo znaczny. Wszystkie poziomy glin zwało-j wych w środkowej i wschodniej części Niżu Polskiego mają stosunkowa pełną charakterystykę cech litologicznych, a zwłaszcza składu granulo-j metrycznego, mineralnego i petrograficznego. Dorobek ten jest zawarty! głównie w pracach J. Rzechowskiego i współautorów (J. RzechowskjS 1967b, 1969a, 1971, 1974, 1976, 1977; R. Racinowski, J. Rzechowski, 1968,1 1969a, b; J. Mojski, J. Rzechowski, 1969; K. Rywocka-Kenig, 1968 i in.). j Nie jest on jednak w pełni użytkowany w opracowaniach stratygrafie**! nych, a jest to przecież przy korelacjach regionalnych jedyne krytej rium pozwalające na uniknięcie poważniejszych błędów. Ma ono istotna cechę, a mianowicie obiektywizm, którego jest pozbawiona tzw. meto* da paleogeomorfologiczna. Wartość tej ostatniej tkwi bowiem nie w jej obiektywnych zaletach, ale w tym, że jest jedyną możliwą do zastoso-3 wania przy zestawieniu profilów wiertniczych, w przypadkach kiedyj brak jest danych paleontologicznych bądź litologicznych.

Przy ustalaniu stratygrafii osadów czwartorzędowych na podstawie ich cech litologiczno-facjalnych szczególnie ważne jest uwzględniani; luk stratygraficznych, o których świadczą pogrzebane powierzchnie ero*3 zyjno-denudacyjne. Znajomość takich powierzchni nie jest jeszcze *o- ; stateczna w stosunku do potrzeb (J. E. Mojski, 1982a). Rozpoznawanie -ich trafia na wiele trudności, zwłaszcza jeżeli luki są określane, jak,to zwykle bywa, z sekwencji warstw w profilach wiertniczych. Największe trudności istnieją przy rozróżnianiu powierzchni, które powstały na sku-j tek krótkotrwałej intensywnej erozji, spowodowanej np. przez wody roz-j topowe lądolodu, od powierzchni, które powstały w wyniku erozji rzecz* nej trwającej w czasie odpowiadającym części albo i całemu interglacja* łowi bądź innej jednostce stratygraficznej wyższego rzędu. W tej dżijg ’■ dżinie badań popełniano i popełnia się nadal wiele niedokładności, które w konsekwencu prowadzą do niepotrzebnych pomyłek w dziedzin!* stratygrafii i paleogeografii.

Spośród innych metod badawczych służących stratygrafii czwarto-