DSC04173

1 DO AltY wv» KOWANIA I ■TRATYORAFIA

Fanę ci®ohanow*ką wyróżniono (Z. Michalika, I961a) na podstawie wyraźnych form i osadów ninrglruilnyeh oruz owadów misy końcowej. Moreny csolowa w południowo-zachodniej części ciągu marginalnego są zbudowano /, osadów facji fluwioglacjalnej: piasków i plasków ze żwirami. W południowo-wschodniej części ciągu występuje krawędź nazywana opinogórską (S. Lencewicz, 1927). Genezę krawędzi wyjaśniła Z. Michalska (1959) uznając ją za formę marginalną o specjalnym rodzaju czolowolodowcowej akumulacji g.in zwałowych. Dalej ku wschodowi osady czołowomorenowe fazy ciechanowskiej występują w paśmie moren czołowych krzyżewskich na północny zachód od Makowa Mazowieckiego (Z. Michalska, 1967). Tego samego wieku są prawdopodobnie osady moren czołowych i kemów Czerwonego Boru zaliczone przez K Straszewską (1975) do jednej z faz recesyjnych stadiału wkry. Wewnątrz obszaru ciechanowskiej misy końcowej występują kolejno młodsze osady, jak piaski i żwiry ozów, np. ozu leśniewskiego oraz osady zastoiskowe. W obrębie zespołu wzgórz Czerwonego Boru (K. Straszewska, 1968a) występuje wiele form i osadów deglacjacji arealnej, m. in. liczne wzgórza kemowe oraz zagłębienia po martwym lodzie z typowymi mułkami wytopiskowymi. Mułki te nie są warstwowane lub wykazują ślady warw i często zazębiają się z glinami zwałowymi występującymi w lokalnych płatach. Miąższość tych mułków koło Prosienicy w południowej części Czerwonego Boru osiąga 6 m.

Interstadiał regimiński i stadiał mławski. Osady interstadiału regimińskiego (Z. Michalska, 196la, 1969), który nastąpił po stadiale północnomazowieckim (tab. 4), poznano w północnej części Niziny Mazowieckiej. Są one reprezentowane przez serię osadów stożka sandrowego miąższości kilkunastu metrów. Składa się ona na północy (Działdowo, Nidzica, Przasnysz) z piasków gruboziarnistych ku południowi (okolice Ciechanowa) przechodzących w coraz drobniejsze, aż do piasków pylastych o charakterze zastoiskowym. Lokalnie w obrębie tej serii występują mułki i iły zastoiskowe miąższości 0,5—1,0 m. Wyraźną warstwę iłów warwowych można obserwować w górnej części profilu w okolicy Regimina. Osady interstadialne są przykryte gliną zwałową stadiału mławskiego, która ma niewielką miąższość nie dochodzącą do 8 m (no. w Zawadach i Grudusku). Stadiał ten, poza odrębnym poziomem gliny zwałowej, wyróżnia się obecnością szczególnie dużych nagromadzeń osadów czołowomorenowych: piasków ze żwirami i głazami w potężnych wzgórzach, np. koło Rzęgnowa i Szydłowa, gdzie miąższość sięga około 50 m, oraz towarzyszących im innych osadów z okresu deglacjacji. Dobrze widoczne wzgórza moren czołowych tego stadiału znajdują się koło Mławy oraz na wschód i zachód od tej miejscowości. Tego samego wieku są prawdopodobnie również osady strefy marginalnej na północ od Białegostoku. Z okresu deglacjacji stadiału mławskiego pochodzą licznie występujące osady kemów, ozów, sandrów oraz mułków wytopiskowych, które nanotyka sie na zapleczu wyraźniejszych ciągów moren zwałowych. Nadmienić trzeba, że rzeźba opisanej strefy marginalnej jest wyrazista i dobrze zachowana, co stanowi o odrębności jej w stosunku do starszych stadiałów zlodowacenia środkowonolskiego (A. Wołłosowicz, 1924; B. Halicki, 1950; Z. Michalska, 1981d, 1967; J. E. Mojski, E. Ruhle, 1965; J. Kondracki, S. Pietkiewicz, 1967; R. Galon, L. Roszkówna, 1967; J. E. Mojski, 1965c, 1972).