DSC04177

194 IIY WY KOWANIA KITft ATYOft AFIA

Charakterystyczny Jest brak owadów » okresu transgresji lądolodu zlodowacenia środkowopolaklego, ź wyjątkiem cienkiej wuratwy iłów stoiskowych (1 m, w proliiu Występ). Spąg dolnej gliny zwałowej na dość równym poziomie 43—54 m n.p.m., wprost na owadach inter-glacjatu mazowieckiego (mulkaeh i piaskach jeziornych miąższości do

00    m).

Na północ od jezior mazurskich wyróżnia się dwa poziomy glin zwałowych i osady dzielące uważane za inlerstadialne (W. Słowański, 19 łaj. Brak w tym regionie osadów z transgresji lądolodu. Osady glaejalne są to wyłącznie gliny zwałowe, osiągające 130 m (Sławkowo, Koilak). Spąg tych osadów leży około 20 m poniżej poziomu morza (Kożlak). Poziomy glin zwałowych są rozdzielone według W. Słowańskiego (1975) osadami rzecznymi lub jeziornymi miąższości 20—55 m (np. Sztynort, Węgorzewo III).

Jeden z pełniejszych profilów osadów zlodowacenia środkowopolskie-go w północnej Polsce pochodzi z okolic Suwałk i Sejn (A. Ber, 1974^u oraz mat. arch. z okolic Jeleniewa). Stwierdzono tam wyraźną dwudzieł-ność zlodowacenia, a prawdopodobną rozdzielność na trzy stadiały. Według A. Bera miąższość osadów jest zmienna, dochodzi do kilkudziesięciu,' a nawet znacznie przekracza 100 m. W spągu osadów glacjalnych występują osady zastoiskowe, które wypełniły interglacjalne obniżenia erozyjne. Są to mułki z wkładkami iłu przewarstwione deluwialnymi glinami oraz piaski drobnoziarniste. Miąższość osadów zastoiskowych wynosi 80,5 m (Krzemianka i Krasnopol). Wyżej występują piaski wo-dnolodowcowe, miejscami z domieszką żwiru i otoczaków (około 10 m miąższości, Hańcza), a na nich leży glina zwałowa stadiału maksymalnego (14 m miąższości, okolice Krzemianki). Na powierzchni rozmytej w okresie interstadialnym powstały osady dwu cyklów sedymentacji wod-nolodowcowej, przedzielone utworami zastoiskowymi (Szurpiły i Krzemianka). Piaski dolnego cyklu, z domieszką materiału grubszego, osiągają do 13 m miąższości. Utwory zastoiskowe, mułki, piaski pylaste

1    drobnoziarniste mają miąższość 10,5 m. Osady górnego cyklu wodno-lodowcowego, na który składają się piaski różnoziarniste z przewar-stwieniami żwirów, osiągają 32,3 m miąższości. Glina zwałowa stadiału mazowiecko-podlaskiego występująca w Krasnopolu, Hańczy i Szwajcarii, osiąga miąższość do 15 m i w stropie jest nieznacznie zerodowana, prawdopodobnie w interstadiale. Jest ona niezbyt wyraźnie oddzielona od gliny zwałowej stadiału północnomazowieckiego, będącej najmłodszym poziomem lodowcowym tego zlodowacenia. Gliny zwałowe zlodowacenia środkowopolskiego rejonu suwalskiego wykazują zaburzenia glacitektoniczne oraz bardzo zróżnicowane położenie stropu w stosunku do Doziomu morza.

Szczególnie wysokie położenie hipsometryczne glin zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego i występowanie ich w regionie suwalskim na powierzchni terenu jest dokumentowane stanowiskami osadów jeziornych interglacjału eemskiego w wychodniach w Szwajcarii oraz w Błaskowiźnie (Z. Borówko-Dłużakowa, B. Halicki, 1957; A. Ber, 1974).

Nad dolną Wisłą/ reperowy dla stratygrafii czwartorzędu jest profil w Tychnowach (J. Samsonowicz, 1951; B. Halicki, 1951a; A. Makowska,

¹¹ Mapy geologiczne 1: 200 000 okolic Suwałk i Sejn.