DSC02779 (2)

lego me uczynili a przeciw sąsiadowi szemrali i na niego się za to, że ich dziatki skarał, obruszali, od zwierzchności karani byli. Gdyby się to jeszcze dziś działo, zaprawdę by tak wielka swawola i rozpusta między dziatkami nie była, jaka więc jest. GPost 218.

Organizacja syntaktyczna strofy może być różna. Ze względu na ograni- 1 czony limit miejsca problematyki tej nie będę tu rozwijaj. Anegdoty, opisy 1 faktograficzne w funkcji argumentów stanowią w omawianych gatunkach 1 tekstów najczęstsze przykłady strof prozatorskich. Postać strofy przyjmują j również różne formy wnioskowań i do tych odmian strof powrócimy w dalszej i części artykułu.

Szczególnie wykorzystywanym w okresie polemik religijnych sposobem ] perswazji była argumentacja polegająca na przytaczaniu opinii autorytetów, j Uzasadnianie topiczne oparte na tzw. loci communes, a głównie foci theologici, wykorzystywane jest nie tylko w utworach publicystycznych, i ale odgrywa też znaczną rolę w kaznodziejstwie. Poszczególne utworzy _Są pod tym względem bardzo zróżnicowane. Przykładowo: w kazaniach ‘ Birkowskiego przytoczenia zajmują 16% tekstu ⁴, Dąmbrowskiego 12,6 %, podczas gdy w kazaniach Starowolskiego wielkość ta sięga 27,5%, Gdacjusza 28,2%, a w traktacie polemicznym Wacheniusa aż 51,8%.

Ze względu na funkcję, jaką pełnią przytoczenia, nie interesuje nas tu składniowy stosunek samego przytoczenia do tekstu wprowadzającego, por. klasyfikację W. Górnego [1966]. Natomiast uwagę należy skupić na samej metatekstowej konstrukcji wprowadzającej przytoczenie, ta bowiem zawiera bardziej lub mniej uzewnętrznione dyrektywy, pozwalające odczytać stosunek przytoczenia do kontekstu poprzedzającego jako stosunek argumentu do uzasadnianego twierdzenia.

Wiemy już z poprzednich rozważań, że optymalnym środkiem wprowadzania uzasadnień są struktury p, ponieważ q. Analogicznie jedną z podstawowych formuł wprowadzających przytoczenie w funkcji argumentu jest konstrukcja formalnie przypominająca postać zdania okolicznikowego przyczyny o schemacie: bo mówi X, bo jako mówi X. Spośród spójników wprowadzających formułę najczęściej pojawia się bo, w dalszej kolejności gdyż, a(l)bowiem, bowiem, ponieważ. Odnajdujemy tu pełną analogię do wypowiedzeń okolicznikowych motywująco-przyczynowych.

Obok takich formuł pojawiają się konstrukcje z leksykalnymi sygnałami funkcji, eliminującymi konieczność wystąpienia spójników przyczynowych, np. typu to się pokazuje ze słów X, znać to z onych słów X, o czym pisze X itp. W sumie odnajdujemy kilkanaście wariantów różnych formuł mniej lub bardziej spetryfikowanych. Szczegółowe ich omówienie zajęłoby zbyt wiele miejsca. Ograniczam się więc do uogólnień: