DSC06351 (2)

3) problem ma dotyczyć zmiennych dających się

rzyć), pozbawiony takiej możliwości przestaje być problemem badawczym¹¹⁶.

M. Łobocki spośród wielu możliwych kryteriów poprawności problemów badawczych wyróżnił następujące kryteria: Ę

-    precyzyjność w sformułowaniu problemów (jednoznaczność pytań badawczych),

-    usytuowanie problemów badawczych na tle dotychczaso^JB osiągnięć naukowych,

-    empiryczna sprawdzalność,

-    przydatność praktyczno-użyteczna¹¹⁷.T[

Formułując problemy badawcze należy się kierować nie tylko kryteriami poprawności, ale także uwzględniać czynniki, od których zależy, że jedne zagadnienia są bardziej preferowane od innych. Z. Zaborowski do takich czynników zalicza: .

-    potrzeby społeczne, czyli przydatność podejmowanych problemów do doskonalenia praktyki pedagogicznej, :

-    stopień naukowego sproblematyzowania problemów, czyli stopień ich dojrzałości teoretycznej (czy podejmowane problemy mają już pewną „biografię naukową”, czy są stosunkowo „świeże”, czy są doniosłe dla nauki, czy mało znaczące, na ile są to problemy już opracowane, a na ile nowe, otwarte),

-    osobiste zainteresowania badacza, a także zdolności do wykrywania problemów¹¹⁸.

Mówiąc o problemach badawczych trzeba również wspomnieć o ich rodzajach. Podstawę ich klasyfikacji stanowią różne kryteria. Jednym z takich kryteriów jest rodzaj pytań badawczych. Stosując to kryterium wyróżnia się różne podziały problemów, np. podział na:

-    problemy badawcze w postaci pytań rozstrzygnięcia,

-    problemy badawcze w postaci pytań dopełnienia¹¹⁹.

¹¹⁶    F.N. Kerlinger: Foundatlons of behavioral research. Ecmd psychological inąulry. New York 1986, s. 16 i nast. Cyt. za: M. Łobocki: Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków 1999, s. 119.

¹¹⁷    M. Łobocki: Wprowadzenie do metodologii..., op. cit., s. 119-125.

"* Z. Zaborowski: Op. cit., s. 137-140.

¹¹⁹ M. Łobocki: Wprowadzenie do metodologii..., op. cit., s. 109.