DSC07201 (3)

Drugim niezbyt precyzyjnym pojęciem - a jednocześnie wyróżnionym elementem standardu kwalifikacji zawodowych - są wiadomości. Bywają one utożsamiane zwiedzą, z informacjami, a nawet zdanymi. Najodleglejsze znaczeniowo od wiedzy i wiadomości są dane, czyli znaki mające wartość symboliczną (Pachociński, 1999). Są one zrozumiałe tylko dla tych, którzy potrafią je właściwie odczytać i zinterpretować. Z kolei informacje to dane przetworzone, poddane celowej transformacji. Jeżeli informacji nadamy odpowiednią strukturę, stworzymy sieć powiązań wraz z niezbędnym kontekstem, to zbliżamy się do używanych zamiennie pojęć: wiadomości - wiedza. Tę zamienność obserwujemy w dydaktyce od dawna - wystarczy powołać się na stosowane taksonomie celów nauczania, w których stawia się znak równości między tymi pojęciami już na pierwszym poziomie. I tak np. zgodnie z taksonomią ABC, kategoria A (Poziom I) nosi nazwę: zapamiętywanie wiadomości Na tym poziomie dzięki wiadomościom uczeń zdobywa wędzę. Zatem to wiadomości, czyli fakty, prawa, teorie naukowe, procedury i algorytmy tworzą wiedzę, są jej elementami (Niemierko, 1997). Stąd też owa równoważność między zbiorem wiadomości a wiedzą.

Patrząc z pedagogicznego punktu widzenia, wiadomości to informacje świadomie przyjęte przez ucznia/pracownika, które umożliwiają zarówno poznanie rzeczywistości, jak i jej przetwarzanie. Poznawaniu i zmienianiu rzeczywistości służy również wiedza - odpowiednio: teoretyczna (naukowa) i praktyczna (Okoń, 2001). Również ta konwencja terminologiczna prowadzi do wniosku, iż wiadomości przechodzą stopniowo - wraz ze wzrostem ich liczby i intensyfikacją powiązań - w wiedzę.

Rysujący się ład pojęciowy burzą definicje stosowane w psychologii. Otóż informacja jest w tej dyscyplinie naukowej traktowana jako jakakolwiek wiadomość, która jest przyjmowana, przetwarzana i rozumiana, a dane jako zbiór informacji. Jeśli chodzi o wiedzę, to w ujęciu psychologicznym jest to ogół informacji posiadanych przez kogoś - z uwzględnieniem podziału na wiedzę deklaratywną (wiedza że) i proceduralną (wiedza jak). Występuje jeszcze wiedza oczywista (wywodząca się z danych zmysłowych) i wiedza rodzajowa będąca ogólną wiedzą o świecie (Reber, 2000), a także wiedza ekspercka łącząca wiedzę deklaratywną lub/i proceduralną z doświadczeniem zawodowym (Chmiel, red., 2003).

Jak łatwo zauważyć, przyjęta w badaniach nad standardami kwalifikacji zawodowych definicja wiadomości (zbiór informacji i procedur) jest zbliżona do przytoczonego wyżej ujęcia psychologicznego, przy zachowaniu pedagogicznego sposobu traktowania relacji: wiadomości - wiedza. Problemem badawczym pozostaje natomiast ustalenie, jaki powinien być minimalny zakres i poziom wiadomości pracowników odniesiony do każdego z wyróżnionych zadań zawodowych (w ramach danego zawodu).

Kolejne pojęcie - i kolejny konstytutywny element standardu kwalifikacji zawodowych - umiejętności nastręczają pozornie mniej kłopotów definicyjnych. Pozornie, gdyż umiejętności zdefiniowaliśmy wykorzystując dobrze

m