82853

IZ System prezydencki im przykładzie Stanów /.jednoczonych.

Wyróżniamy trzy systemy służące jako wzorce: prezydencki, parlamentarny (Wielka Brytania) i mieszany (Francja). System prezydencki w klasycznej formie występuje w USA, a służył jako wzór m. In. dla państw Ameryki Łacińskiej.

Konstytucja USA jest bardzo krótka i lakoniczna. Mogła przetrwać tak długo, ponieważ jest ciągle uzupełniana i poprawiana (27 poprawek). Pierwsze dziesięć poprawek wprowadzonych razem z konstytucją dotyczy praw obywatelskich. Relacje między władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą zawarte są w trzech pierwszych artykułach. Procedura wprowadzania poprawek jest bardzo trudna - wymaga zatwierdzenia 2/3 głosów w kongresie, a później M parlamentów stanowych Konstytucja ta przyjęła zasadę trójpodziału władz:

•    władza ustawodawcza - kongres

•    władza wykonawcza - prezydent

•    sądownicza - sądy niezależne między którymi są mechanizmy kontrolne Zakres władzy prezydenta jest ogromny: jest on głową państwa, szefem rządu i zwierzchnikiem sił zbrojnych a także przewodniczącym swojej partii. Potrzeba 2/3 głosów w senacie by móc pozbawić go władzy. Prezydent ma ogromną władzę: obsadza stanowiska w rządzie, sekretarzy stanu (którzy stoją na czele departamentów; odpowiadają przed prezydentem), kształtuje politykę militarną na którą ma też wpływ kongres, ponieważ ustala budżet. Prezydent może pojawiać się w kongresie i wygłaszać orędzie, ma wpływ na władzę ustawodawczą kongresu: może podpisać, nie podpisać (wchodzi w życie niepopierana przez prezydenta) lub zawetować ustawę (ponownie głosowana i przechodzi 2/3 głosów). Sposób wyboru prezydenta jest dwustopniowy. Najpierw w poszczególnych stanach kandydaci są wybierani przez elektorów, później wybiera społeczeństwo w wyborach powszechnych. Kandydat musi mieć skończone 35 lat i zamieszkiwać w USA 14 lat. Amerykanie szczycą się najbardziej demokratycznym procesem ustawodawczym. Parlament jest dwuizbowy. Izby są równe, proces ustawodawczy jednakowy w obu izbach. Izba Reprezentantów składa się z 435 posłów, proporcjonalnie do izby mieszkańców w poszczególnych stanach - liczby te są koordynowane co 10 lat w poszczególnych stanach. Kandydat do izby Reprezentantów musi mieć skończone 25 lat.

Senat - 100 senatorów, kadencja 6 letnia. Co 2 lata zmiana 1/3 senatorów. Kandydat musi mieć skończone 30 lat i musi zamieszkiwać w stanie, z którego kandyduje.

Demokratyzm procesu ustawodawczego polega też na jawności obrad kongresu i komisji, podaje się wyniki głosowania. Istnieją różne tradycyjne sposoby głosowania m.in. przez badanie siły glosy, przechodzenie na różne strony. Droga ustawy:

Po tym jak ustawa obrobiona jest w komisji trafia do izby reprezentantów, następnie przebiega taka samą drogę

w senacie (komisja senacka, a potem senat)

Jeżeli senat ma inne zdanie na daną ustawę powoływana jest specjalna komisja uzgodnień, która składa się z

reprezentantów obu izb i oni muszą dojść do wspólnego stanowiska, kongres ma kompetencje ustawodawcze.

Jego główną funkcją jest ustalanie budżetu i kontrola jego wykonania. Poza tym, zajmuje się podatkami i

sprawami zagranicznymi, wypowiada wojny, poprawki do konstytucji.

Sądy rozstrzygają spoiy między władzą stanową i federalną, pełnią rolę sądu konstytucyjnego, sądy mogą

uchylić sprzeczne z ustawy kongresu Władza w poszczególnych stanach jest zbudowana na wzór ogólnokrajowy, ma kongres, władzę zwierzchnią, jaką jest gubernator i konstytucję. Kompetencje wszystkich władz są dobrze wyodrębnione i określone - system równowagi, w którym władze się kontrolują.