Integracja zatem ma polegać na tym, aby kształcenie ogólne służyło rozwijaniu umiejętności i sprawności zawodowych uczniów, kształcenie zawodowe zaś umiejętności składających się na wykształcenie ogólne człowieka (por. Edukacja dla Europy, 1999).
Biorąc to pod uwagę, widać, że szansa na uporządkowanie terminologiczne tkwi w przyjęciu założenia, iż niektóre kompetencje ucznia, według przyjętego przez MENiS określenia, powinniśmy traktować jako elementy jego kwalifikacji zawodowych. Jest to tym bardziej zasadne, iż kwalifikacje zawodowe dzieli się -według SM. Kwiatkowskiego - na 4 rodzaje: ponadzawodowe, ogólnozawodo-we, podstawowe zawodowe i specjalistyczne (Kwiatkowski, Woźniak, 2002, s. 9). Właśnie w tych ponadzawodowych, które są (wgS. M. Kwiatkowskiego) potrzebne w każdej pracy, zarówno zawodowej jak i pracach pozazawodowych, i nie ukierunkowują oraz nie uprawniają do żadnego zawodu, można upatrywać tego, co nazywamy w literaturze kompetencjami kluczowymi i stają się nową- jak sądzę - kategorią myślenia o edukacji.
Zdaniem J. Bengtssona, kompetencje czynią ludzi zdolnymi do zmiany zawodów, podnoszą ich poziom rozumienia techniki, dają podstawę kompetencjom międzykulturowym wymaganym w międzynarodowym środowisku pracy (Bengtsson, 1996, s. 34 i nast.).
Jednostka może nabyć je przede wszystkim w kształceniu ogólnym (por. Key compelendes, 2002, s. 13 i nast.), które przecieżjest podstawą kształcenia ogólno-zawodowego i zawodowego. Dzięki temu uczeń jest w stanie pojąć sens dokonujących się przemian w świecie, w tym istotę postępu naukowego i technicznego.
Kompetencje kluczowe elementem standardów edukacyjnych?
Pojęcie kompetencji kluczowych początkowo było związane z kształceniem zawodowym i określane jako zdolność do wykonywania zadań zawodowych. Obecnie jest ono kojarzone w krajach UE z kształceniem ustawicznym i prawem każdej jednostki do zdobywania wysokiej jakości wykształcenia (tamże). Definiuje się je różnie. Ich ogólny sens można ująć jako ogół umiejętności i sprawności, które są niezbędne każdemu uczniowi do tego, aby mógł stać się elastycznym, kompetentnym pracownikiem, potrafiącym przystosować się do zmian, uczyć się i kształcić przez całe życie oraz być aktywnym i odpowiedzialnym obywatelem (tamże, s.29 i nast.).
Różny jednak jest zestaw owych kompetencji w poszczególnych krajach. Tylko trzy z nich są wspólne, a mianowicie: kompetencje językowe i komunikacyjne, umiejętności pracy i współpracy w zespole, umiejętności rozwiązywania problemów. Poadtftarezaś są określane odmiennie i dotyczą następujących dziedzin: komuniko\ggąOi-się w języku ojczystym oraz językach obcych, technologie informacyjne i komunikacyjne, biegłe opanowanie podstawowych pojęć z zakresu matematyki, nauk przyrodniczych i techniki, stosunki interpersonalne i społeczne, proces uczenia się, kultura ogólna (tamże, s. 23). Wiele krajów UE
21