DSC06443

Konkrecie polimetaliczne 155

Konkrecie polimetaliczne 155

do 19% w osadach oligoceńskich, osiągając w osadach eoceńskich 46% [Menard, 1986]. Większość pogrzebanych konkrecji, odkrytych dzięki wierceniom, znajduje się w osadach wieku plio-ceńsko-plejstoceńskiego. Stąd przyjmuje się, że aktywne formowanie konkrecji rozpoczęło się w pliocenie. Glasby [1978] wiąże rozwój procesów konkrecjonośnych z pojawieniem się około 3,5 min lat temu silnych prądów, związanych z przemieszczaniem się arktycznych, chłodnych (1,5°C) mas wodnych, silnie nasyconych tlenem, co sprzyjało również obniżeniu tempa sedymentacji osadów oraz wzrostowi natlenienia wód przydennych. Stwierdzenie Menarda [1986], dotyczące wysokiej częstotliwości występowania konkrecji w powiązaniu ze starszymi osadami, nie znajduje potwierdzenia. Nagromadzenia konkrecji występują bowiem w powiązaniu z osadami młodszymi od wieku mioceńskiego [Usui i in., 1993a - rys. 5.15; Dehua, 1995 - rys. 5.16].

Morfologia, budowa wewnętrzna i skład

konkrecji

Morfologia

Biorąc pod uwagę kształt, wielkość i charakter powierzchni, różni autorzy próbowali klasyfikować konkrecje oceaniczne w odmienny sposób. Przykładowo, Meyer [1973] wyróżniał sześć typów morfologicznych konkrecji: dyskoidalne, elipsoidalne i sferoidalne z gładką powierzchnią, sferoidalne spłaszczone z urzeźbioną powierzchnią, sferoidalne ze zrostkami, sferoidalne gładkie, nieprawidłowo sferoidalne z odmienną górną i dolną powierzchnią. Współcześnie najbardziej rozpowszechnione klasyfikacje morfologiczne konkrecji zaproponowane zostały przez M.A. Meylana [1974] oraz T. Mori-taniego [Moritani i in., 1977]. Obaj badacze biorą pod uwagę morfologię, tj. kształt i charakter powierzchni, oraz w przypadku M.A. Meylana wielkość konkrecji. Meylan (1974) wyróżnia konkrecje małe (s) o maksymalnej średnicy do 3 cm, średnie (m) 3-6 cm oraz duże (1) o wymiarze powyżej 6 cm średnicy (tab. 5.12). W stosowanych klasyfikacjach morfologicznych powszechnie wyróżnia się następujące grupy i typy konkrecji: sferyczne (sferoidalne ISI i nieprawidłowe sferoidalne fiSI), spłaszczone (elipsoidalne IEI, dyskoidalne /D/, tabliczkowate /T/), nieprawidłowe (nieregularne lii, biomorficzne /B/j oraz inne; wielojądrowe /P/. odtwarzające kształt jądra /V/, konkrecyjnc formy skorupowe IYJ, naskorupicniu na powierzchni skał podłoża /Cl (rys. 5.17). Z kolei ze względu na charakter powierzchni dzielą się one na: gładkie /s/, bardzo gładkie

Rys. 5.15. Tempo przyrostu konkrecji

Źródło: Usui i in., 1993.

Rys. 5.16. Porównanie warstw przyrostu konkrecji z wiekiem osadów Źródło: Dehua, 1995.

/s7, urzeźbione Ir/, silnie urzeźbione /r7, graniaste Ibl oraz typy mieszane pomiędzy wymienionymi [Anikiejewa i in., 1985] (tab. 5.13 i 5.14).

Zgodnie z podanymi oznaczeniami dokonuje się opisu konkrecji np., IDs/r - konkrecja nieprawidłowo dyskoidalna, z gładką górną powierzchnią i szorstką dolną (fot. 5.3).

Należy podkreślić, że typowe cechy konkrecji rzadkie w danym obszarze, dominują w innych,