DSC06433

Konkrecie polimetaliczne 145

Tab. 5.7. Współczynniki koncentracji w konkrecjach

Współczynniki koncentracji pierwiastków rzadkich	Pierwiastki rzadkie w konkrecjach oceanicznych¹	Pierwiastki rzadkie w konkrecjach pola Clarion-Clipperton
>50	Tl, Bi, Mo	Tl, Bi, Ni
50-10	Cd, Pb, Sb, Ru, Rh, Ir, Pt	Co, Cu, Mo, Cd, Sb, Pb, Ir
10-5	Zn, Nb, W, Ta, Ce	V, Zn, Nb, Ta, W, Cr
<5	In, Zr, V, U, Th, Ag, Pd, Os, Ga, Sc, Ho, Lu, Ge, Sn, Rb, Cs, Hg	In, Zr, U, Th, Ag, Pd, Os, Nd, Sm, Gd, Ga, Sc, Ho, Lu, Ge, Sn, Rb, Cs, Hg

Źródło: Kotliński, 1993; ¹ konkrecje oceaniczne na podstawie danych Bischoff, Piper, 1979.

Tab. 5.8. Udział składników doprowadzanych do oceanów z różnych źródeł

Źródła składników w oceanach	Składniki rudne w min ton na rok
Źródła składników w oceanach	Fe₂0₃+Fe0	MnO	Ni	Cu	Co
Pacyfik - ogółem	442	18,6	1,09	1,15	0,40
1	78	3,6	0,33	0,58	0,17
2	29	0,6	0,03	0,05	0,01
3	325	14,4	0,49	0,52	0,20
4	10		0,24		0,02
Ocean Indyjski - ogółem	118	4,1	0,45	0,65	0,21
1	86	3,4	0,31	0,62	0,14
2	16	0,1	0,01	0,01	0,005
3	14	0,6	0,02	0,02	0,01
4	2		0,11		0,01
Ocean Atlantycki - ogółem	62	1,8	0,27	0,30	0,085
i'Ą	36	1,4	0,12	0,28	0,07
2	14	0,1	0,02	0,01	0,005
3	7	0,3	0,01	0,01
4	5		0,12		0,01

1 - materiał terygeniczny z kontynentów, abrazja brzegów

2 - materiał eoliczny i lodowcowy

3 - endogeniczny (roztwory hydrotermalne i produkty wulkaniczne)

4 - kosmiczny

Źródło: Kazmin i in., 1984; Andriejew, 1992.

— w Pacyfiku wartości wskaźnika Mn/Fe wahają się od 0,5 do 20,

— w Oceanie Indyjskim od 0,2 do 7,

— w Oceanie Atlantyckim od 0,1 do 3,5.

Maksymalnymi wartościami (od 0,2 do 56) tego

wskaźnika charakteryzują się konkrecje stref he-mipelagicznych. Z reguły wartości Mn/Fe poniżej 1,5 wykazują konkrecje równi pelagicznych Atlantyku, zachodniej części Oceanu Indyjskiego i południowego Pacyfiku. Główne pola konkrec-jonośne Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego odznaczają się wskaźnikiem Mn/Fe 1,5-2,5, przy czym maksymalnymi wartościami (od 2,5 do 25, zwykle

poniżej 10) odznaczają się konkrecje Pacyfiku występujące na iłach radiolariowych. Wyniki ostatnich badań wskazują, że wartości około 1,5 odnoszą się do konkrecji sedymentacyjnych, zaś wyższe świadczą o wzrastającej roli procesów diagenetycznych. Według A. Usui i K. Iizasy (1995), konkrecje północno-zachodniego Pacyfiku, charakteryzujące się wskaźnikiem Mn/Fe około 1,5, odznaczają się wyższymi zawartościami Co, Ni, Pb, Y, V i Pt. Należy przy tym podkreślić, że zdaniem cytowanych autorów, osady manga-nonośne tego rejonu wykazują zmienność wskaźnika Mn/Fe od 0,2 do 4000! Ciągle dyskutowa-