DSC07610 (2)

Wynajęty w Moskwie, przy ulicy Pietrowskiej 17, pusty sklep - jak wspomina Rodczenko - „składał się z dwóch sal: jednej wielkiej, drugiej głębokiej lecz mniejszej. W pierwszej zostały umieszczone kontrreliefy Tatlina oraz dzieła Popowej, Ekster, Udalcowej, Bruniego, Kliuna i Malewicza; w drugiej Wasiliewa, Pestel i moje. Takzaczęła się moja pierwsza manifestacja w Moskwie. Wystawiłem dzieło bezprzedmiotowe 150 x 100 cm zatytułowane Dwie figury oraz liczne płótna i rysunki również nieprzedstawiające. Tatlin wystawił kontrreliefy i kilka obrazów; Udalcowa dzieła kubistyczne, podobnie również Popowa, Kliun, Malewicz i Pestel [...]"¹⁶.

Środowisko awangardy próbowało, jak widać, zachować pozory jedności. Zresztą faktycznie, antagonizm między Malewiczem a Tatli-nem (Tatlin nie zgodził się na wystawienie przez Malewicza prac suprematystycznych) nie był w pełni jeszcze zrozumiały dla młodych artystów, którzy zafascynowani w różnym stopniu tymi postaciami, dość dowolnie identyfikowali się jeszcze z materiałowymi poszukiwaniami Tatlina i suprematyzmem Malewicza. Sfera obrazowania bezprzedmiotowego była im wspólna i bliższa niż stojące za nią odmienne motywacje. Niemniej właśnie dzięki twórczości i wyraźnie rysującej się postawie Rodczenki i jego teorii obrazu bezprzedmiotowego, spory w łonie awangardy zaczęły przybierać na sile.

Zakwestionowana i rozbita w futuryzmie struktura obrazu stawała się coraz wyraźniej przedmiotem odmiennych i różnych spekulacji. Dwie drogi, które z niej prowadziły były konsekwentne, lecz kierowały się ku czemu innemu. Z jednej strony przez „alogiczną" formę ku symbolice obrazu suprematystycznego, z drugiej zaś przez analizę języka plastycznego ku „materializmowi" przedmiotu konstruktywistyczne-go. W trakcie rozwoju drogi te wielokrotnie krzyżowały się, szczególnie tam, gdzie konstruktywizm miał na celu w kompozycji przestrzeni stworzyć nową „architektonikę" życia.

Droga Malewicza, redukującego również warstwę przedstawieniową malarstwa do najprostszych form geometrycznych, do czerni i bieli, zmierzała do zagęszczenia uzasadnień teoretycznych dokonanej minimalizacji, o wyraźnie symbolicznym zabarwieniu. Suprema-