DSC07890 (2)

66

66

Stopniowania przymiotników i przysłówków. Ablatiyus comparativus. Genetivus partitłvua. Accusativu$ i ablatiyus supini.

XX.

LECTIO

VICESIMA

•beo, -ire, -u, -itum odchodzić •dveotus, -us m przybycie assurgo, -ere, -surrexi, -surrectuui wstać, podnieść się

canus, -a, -um siwy, biały castigo, -are, -avi, -a tum karać, ganić, upominać

cedo, -ere, cessi, cessuin kroczyć, odejść, ustąpić

celer, -eris, -ere szybki, żwawy cena, -ae uczta, obiad cito, citius. cirissime szybko comiYium, -ii uczta, biesiada corruptus, -a, -um zepsuty, uszkodzony culpa, -ae wina. przestępstwo decedo, -ere, -cessi, -cessiun odejść, ustąpi*

deceo, -ere, -ui zdobić, stroić (z acc.) decet wypada, przystoi delinąuo, -ere, -Sąui, -lictmn mylić się, zawinić

desidero. -are. -avi, -amm pożądać, pragnąć (por. dezyderat) diGgens, -nris uważny, staranny, gorliwy discnbitns. -us m zajecie miejsca przy stole

durus, -a, -um twardy inuumeras, -a, -um niezliczony intersum, -esse. -fui być obecnym, brać udział (z dar.)

minor, -ras compararrna od iuvenis, -e młody

magis bardziej maior na tu starszy wieldem maióres, -ran m przodkowie mensa, -ae stół, jedzenie, uczta modestus, -a, -um umiarkowany, skromny

moenia, -ium n obwarowanie, mury mollis, -e miękki, delikatny natns, -us n urodzenie, wiek necto, -ere, -nex(u)i, nexum złączyć, splatać

obiurgo, -are, -avi, -atran ganić, strofować

onus. -eris n ciężar, brzemię

parciu, -a, -um oszczędny, wstrzemięźliwy

patiens, -entis wytrwały, cierpliwy patior, pati, passus sum cierpieć, znosić, pozwalać

pax, pacis f pokój, czas pokoju pecco, -are, -avi, -atum błądzić, grzeszyć pecunia, -ae pieniądz plerusque, pleraąue, plerumąue największa ilość, przeważna część, bardzo wiele

plurimus, -a, -um superl. od multns, -a, -um liczny

potens, -entis mający władzę, silny, zdolny do czegoś

potis, -e mogący, comparatims potior, -ius znakomitszy, godniejszy, ważniejszy

praecurro, -ere, -(cu)curri, -cursam biec, wyprzedzać

praesens, -entis obecny osobiście, teraźniejszy, we własnej osobie praestans, -antis odznaczający się, stojący na przedzie

praetextus, -us n pozór, pretekst prior, -ius wcześniejszy, znakomitszy, godniejszy

ąuiesco, -ere, -evi, -etum spoczywać, zachować spokój, milczeć quinam, ąuaenam, ąuodnani któż, jakiż rector, -5ris m kierownik, sternik reverentia, -ae szacunek, poważanie revereor, -eri, -yeritus sum czcić, cenić, szanować

saxum, -i skała, kamień sedes, -is / siedzenie, mieszkanie, miejsce senior, -ius comparativus od senex, sensis stary, starzec

species, -ei / sposób, wygląd, postać tribuo, -ere, -ui, -utum dzielić, przydzielać triumphus, -i pochód zwycięski and a, -ae fala

vicis (gen.), vicem (acc.), vice (abl.) zmiana, faza, wzajemność, miejsce ad Yicem prope dcorum et parentum na wzór niemal bogów i rodziców

_Sf0 PNI O W ANIE PRZYMIOTNIKÓW

Gradus positivus — stopień równy — podaje słownik..

Gradus comparativus — stopień wyższy — tworzy się zamieniając Końcówkę gen. sing. masculini -i w deklinacji II, oraz 4s w deklinacji 111, na przyrostek Ą₀r dla rodzaju męskiego i żeńskiego, -ius dla rodzaju nijakiego, np.:

drogi

piękny

ostry

łatwy

szczęśliwy

mądry

ComparalivuŁ

car-ior, car-ius puldar-ior, puldu-iut acr-ior, acr-ius fadl-ior, fadl-ius fdic-ior, fdic-ius sapient-ior, sapient-ius

positivus_

carus, -a, -um

pulcher, -a, -um

acer, -is, -e

facilis, -e

felix

sapiens

gen. sing. masc.

car-i

pulćhr-i

acr-is

fadl-is

felic-is

sapient-is

Przymiotniki w stopniu wyższym odmieniają się według typu spółgłoskowego deklinacji 111.

	Singularis			Pluralis 1
	m, f		n	m, f	^n \
Nom.	carior		carius	carióres	carióra }
Gen.	carióris		carioris	canórum	canórum
Dat.	carióri		carióri	cańońbus	cańońbus
Acc.	cariórem		carius	carióres	canóia
Abl.	carióre		carióre	cańońbus	cańońbus
Voc.	carior		carius	carióres	cańóra

Gradus superlativus — stopień najwyższy — tworzy się zamieniając końcówkę gen. sing. masculini -i w deklinacji n, -is w deklinacji 111 na przyrostek -issimus, -a, -um, np.:

Positivus    gen, sing. masc. Superlańvus

carus, -a, -um    drogi    car-i    car-issanus, -a, -um

fdix    szczęśliwy    felic-is    fdic-isamus, -a, -um

sapiens    mądry    sapient-is    sapient-isamus, -a, -um

Przymiotniki zakończone w nom. sing. na -er (deklinacji 11 lub 111) tworzą superlativus przez zamianę zakończenia -er na -errimus, -a, -um, np.:

	Positivus		Superlańvus
	pulcher, -a, -um	piękny	pulcherrimus, -a, -um
V	^acpr. -is, -e	ostry	acerrimus, -a, -um
V	| celcber, -is, -e	sławny	celeberrimus, -a, -um