DSC06477 (2)

Prognoza zagospodarowania złóż konkrecji polimetalicznych 189

Rys. 6.3. Podukcja niklu na świecie w 1991 r.

Źródło: Kotliński, Szamałek na podstawie danych IOM i innych źródeł.

Afryki Południowej, Japonii, Norwegii, Brazylii i Francji. Obecnie o drugie miejsce w światowej produkcji manganu konkurują Republika Południowej Afryki i Chiny. Inni producenci mogą zrównoważyć produkcję światową, jeśli rozpocznie się eksploatacja konkrecji polimetalicznych.

Nikiel

Zasoby niklu na świecie wg stanu na 1992 r. wynoszą około 98 min t, w tym zasoby bilansowe 49 min ton. Rudy typu laterytowego stanowią 68,4%, reszta to Cu-Ni rudy siarczkowe. Światowe wydobycie rud niklu, w przeliczeniu na zawartość czystego metalu, wynosiło w 1992 r. 956,4 tys. ton. Głównymi użytkownikami niklu są: Japonia, Stany Zjednoczone Ameryki, Niemcy (52,2%). Kraje zachodnie zużyły w 1993 r. ogółem 680 tys. ton niklu klasy I, z ogólnej produkcji 792 tys. ton. Zużycie tego metalu w Rosji, Chinach i krajach Europy Wschodniej obniżyło się z 254 tys. ton w 1990 r. do 112 tys. ton w 1993 r. Najnowsze oceny US Bure a u of Mines wskazują, że zasoby niklu zmieniają się w zależności od zmiany cen. Dustruje to analiza 36 złóż w krajach rozwijających się o zasobach potencjalnych około 33,0 min ton niklu. Przy cenach rynkowych poniżej 5500 USD za tonę niklu (takie były do listopada 1992 r.) tylko 10 min ton występowało w złożach, których eksploatacja była ekonomicznie opłacalna. Z powodu niskiego poziomu cen zachodni producenci zamknęli wiele kopalń [Le-noble, 1993]. Analiza światowej produkcji niklu wskazuje, że w ostatnich 20 latach zaznaczyła się zmiana na rynku tego metalu, wyrażająca się tym, że chociaż ogólna ilość metalu oraz ceny (w latach 1973-1993) wykazywały wahania, to wydobycie miało tendencję wzrostową. W latach 1960-1974 obserwowany był 7,3% wzrost zużycia, w latach 1975-1982 przyrost ten wynosił tylko 0,5% rocznie, a od 1983 r. do 1993 r. średni roczny przyrost zużycia wynosił 3,4%. W 1997 r. cena Ni osiągnęła pułap 7000 USD. W 1995 r. światowa produkcja górnicza niklu wynosiła 1015 tys.ton. Kanada, jako główny producent niklu (181 tys. ton), straciła pierwsze miejsce na rzecz WNP, która została nowym liderem w światowej produkcji (250 tys. ton). Nowymi producentami są kraje rozwijające się: Dominikana, Kolumbia, Botswana i Filipiny (rys. 6.3).

Nikiel stosowany jest jako dodatek do produkcji spławów i uszlachetnionych stali nierdzewnych (60% zużycia niklu). Odzysk niklu ze złomu waha się obecnie na poziomie 25—30%. Przemysł stalowy coraz szerzej wykorzystuje złom i inne pro-

dukty zawierające nikiel, gdyż zużycie energii przy odzysku niklu jest 6 razy niższe niż w przypadku jego produkcji z rud siarczkowych i 26 razy niższe niż z rud laterytowych. Ponad 60% metalu jest zużywane w przemyśle samochodowym, energetyce i budownictwie. W 1993 r. nastąpił 4,3% wzrost produkcji stali nierdzewnej, przy tym najwyższą dynamikę wzrostu wykazują kraje azjatyckie, np. Japonia - 7,7% rocznie, przy średniej w Europie - 5,2%. W 1993 r. ilość wytworzonych stali nierdzewnych osiągnęła 11,8 min ton, w tym stale z niklem stanowiły 8,8 min ton. Zakłada się, że w 2000 r., przy średnim rocznym przyroście produkcji stali 4,4%, ilość zużywanego niklu wzrośnie o około 150 tys. ton. Rozwinięte kraje przemysłowe pozostają największymi konsumentami niklu (0,7 kg na jednego mieszkańca), podczas gdy w krajach rozwijających się średnie zużycie wynosi tylko 0,02 kg, a we Wspólnocie Niepodległych Państw (WNP) 0,44 kg na jednego mieszkańca. Od 1989 r. zużycie niklu w WNP, wykorzystywanego wcześniej głównie w przemyśle zbrojeniowym, zmniejszyło się aż o 30% i obecnie znaczące ilości tego metalu są eksportowane. Udział niklu w eksporcie do krajów zachodnich wzrósł z 10% na początku lat 80. do 41% w 1990 r. Łączna produkcja niklu w WNP wyniosła w 1995 r. 250 tys. ton. Większość kopalń WNP wykazuje niższe zawartości niklu w rudzie niż w kopalniach zachodnich. Przykładowo, lateryty Uralu i Ukrainy zawierają od 0,9 do 1,6% Ni w rudzie, podczas gdy rudy Indonezji czy Dominikany 1,5—2%, a Nowej Kaledonii 2—2,7%. Najbardziej konkurencyjne dla zachodnich kopalń są bogate rudy siarczkowe z Norylska. Udział rud