DSC08090 (2)

IstoUu różnica między baśnią a bajką polega także na tym, że celem bajki jest przede wszystkim pouczenie, podczas gdy w baśni tendencja dydaktyczna ukryta jest głęboko i nie wybija się na plan pierwszy. Baśń odwołuje się głównie do uczuć ludzkich — bajka do umysłu człowieka. Baśń raczej idealizuje życie — bajka odbija stosunki rzeczywiste w całej ich surowości I gorzkiej dmi prawdzie.

Tak więc I baśń. i bajka wyrosły na gruncie ludowych do-Maścaś, wyroiły z potrzeby ich ujęcia obrazowego i uogólniania. Z czasem funkcja bajki rozszerzyła się — wyrażano w niej krytykę, pomieszczano praktyczne pouczenia moralne, przykłady* ostrzeżenia, wypowiadano refleksje filozoficzno i po-lityczne oraz osobiste zwierzenia liryczne.

Nijrtasn zbiory baśni i bajek pozostawiły starożytne Indie, Przypisuje się je legendarnemu Pilpajowi, mędrcowi hm h m ul skśeiHc Zapewne nie on był łeb jedynym autorem. Przypmzczal-■b żyły one w ustnym podaniu przekazywane z pokolenia w po-bolenie, póki ich Piipaj nie utrwalił i nie zgromadził w wielki® zbiorze, który stal się podstawę tłumaczeń i źródłem dla następ-^c*^er indyjskiego mędrca. Z Indii bajki Piipaja przeszły do Persji, ² fwdtirgo przetłumaczono je na arabski.

Bajka Kipa ja tworzę odrębny gatunek, różny od późniejszych ^■l*k greckich | baMrkź, różny od powstałych później odndan ^•jtanoweśyinej. W zbiorach bajek body jakich znajdujemy le> »dy i przypowieści z księg świętych, z prawodawczych kodak* I *biorów poezji; dominuję w nich motywy baścio wcMEan--££££,. faknśe jest szeroko rozbudowana, wodase motywy bajowe szlakami handlowymi przeszły * 4t źródłem powstania zasadniczego a europejskiego zbioru bajek przypisywanych

** większości bajek nazywanych „Ezopo-

yttmmJ** ^^J**"**⁴^ ** ^9tmś ■*“ ***P*i-by|y * ^    opracował je procę (bajki Piipaja

j^^nwt^yjaj | dodawszy swoje własne stworzył wielki zbiór. T faope praejęł ftrymianta Fedrus 0 wiek n. e j, wyzwolą-

nieć cesarza Augusta, Bajce Ezopa nadał on zwięzłą i wytworny tor nu; poetycka ujmując Ją w dyscyplinę wyrobionego wiersza łacińskiego. Ci dwaj, Ezop i kontynuator jego dzieła. Fedrus, stworzyli kanon tematów i ich literacki*-go opracowania niemal nienaruszalny przez wiele wieków. Bajki Ezopa znane były w średniowieczu, przy czym dodać trzeba, Ze w tej epoce rozwijał się, szczególnie we Francji i we Włoszech, romans i epos osnuty na tle Życia zwierząt. Najsłynniejszym utworem tego typu jest poemat o lisie (Retnecke Puchs — Us przechera), Ł/

W okresie Odrodzenia Europa zapoznała się z nowoodnaie-zlonym zbiorem bajek Fedra. Mnożyły się opracowania, odpisy i przedruki zbiorów obu bajkopisarzy, a tematom przez nich ustalonym nadano coraz to nowe ujęcia artystyczne.

W XVII wieku Europa zapoznała się także ze zbiorami bajkopisarzy wschodnich: przełożono na język francuski zbiór starożytnych bajek arabskich Lokmana (1615) oraz indyjski Pif pa ja (lf>44j: Pilpaj doczekał się również wydania łacińskiego. Za pośrednictwem tych dwu szeroko znanych języków cała bogata skarbnica bajek starożytnych stała się własnością literatury europejskiej.

Nowy okres dziejów bajki rozpoczyna wielki poeta francuski Jean de La Pontaine (1621—18®5j, autor dwunastu ksiąg bajek. La Pontaine stał się odnowicielem tego gatunku literackiego. I on korzystał z tematów przekazanych przez starożytność, ale zapożyczając się nawet u Ezopa czy Piipaja nadał swoim bajkom tak wybitne piętno indywidualne ze mesposóto urna# go za naśladowcę i tłumacza. ^

Bajki Ezopa i Fedra miały charakter morałtatyczny. Akcja i dialog sprowadzone były w ich bajkach do niezbędnego mim-mun — tak. by treść stała się szczegOtai* przejrzysta a pouczenie moralne łatwe uchwytne. Przed La Peetaśne'® niedościgłym wzorem dla bajkopisarzy by i Fedrus prawodawca bajki zwięzłej, krótkiej i nastawionej wyłącznie aa caśa dydaktyczne.

La Pontaine przepoił bajkę poezję. Wbrew tradycji pozwolił sobie na rozłużnietue r ygor y st y zoego, klasycznego wkrizt jed-Domiarowego i nadał bejce tok swobodnej narracji, opartej aa przeplatających dą wierszach różnej długości.