DSC08651 (3)

pjgjące i przyciągające równie dzielnego nie stawiały oporu? — Toż ;^s _nl0 postrzegamy w naturze niewidomej — w myśli ludzkiej, w naszym w naszej duszy. Historia na tym zasadza się dualizmie; wszy* j_t|,|_c stosunki społeczne są grą tych przeciwieństw. Z tej to przyczyny nikt . _vej woli nie dogodzi bez odpowiedniego czyjejś innej woli odporu. Gdzie jakakolwiek usilność zmierza do celu w kierunku prostym, oznaczo-

wcipy. wychylił spod cienia rozmaite widoki przedmiotów cstctyJC^ ^tam P^P^hybnie przeciwne zbija ją i polłumia staranie. Stąd i wyrwał na jaśni, nowsze, prawdziwsze opinie w tym względzie.    |g    wyśctg. we wszystktch sprawach. Śmiech w rozpa-

cie, otarłszy z

brania ściślejszej znajomości z pismami znakomitych literatów, l j

nawei do tego, że ludzie w naukach okazale biegli, gorliwi o ich. i powodzenie, młodzież szkolni] odwieść chcieli od wszelkiego ^ stnictwu w niesnaskach, które oświeoeńszą publiczność Francji jo mieć tak silnie zajmowały. Tymczasem w skutku się to oczywiści kazuie. jak niepotrzebna była ich obawa. Teraz bowiem nic w ty,, ipić nie mamy, że ów niepokój bardzo wiele dobrego zrządził w l jowym piśmiennictwie, ponieważ obudził ze snu lenistwa talenta^S

starych pleśni mnogie uprzedzenia, zniewolił nas >Ł» i^{akże okropn5,! A},^smutek' ^kie^    ^wesel‘t    ⁿⁱ«l,

h ^powszechnym rozżaleniu. Nadzieję bojazn umacnia, krzepi; chęć do

ny tę samą rzecz w obych językach roztrząsali. |

(Gdzie nie masz żadnego przeciwieństwa, tam nie masz, c łni. Wszystko z czymś innym wiedzie przeciwieństwo. A gra i

jpracy wielkie podniecają trudności. Przez działanie i oddziaływanie,

L akcji i reakcji wszystkie się wykształcają mniemania, wszyst-

ij-jc stronnictwa, wszystkie talenta.

..... _r    c    ¹W fTe dynamikę widzę także w dzisiejszej literaturze polskiej, w naszym

przeciwieństw sprawuje najpiękniejszy fenomen— t e no men żypim¹!/    .,    ₄ . _ .    .    f    ,

,^:. . T .....    .    , ,    ..    ^J 'iesietycznym sektarstwie. Dwie się opinie starły. W jednym z następnych

Niechaj kto pojmie, jeśli zechce, taką siłę, która by się w przesil.# ,.    , .    •.    .    , ,

.. .    , t, I. ..    ■ ^{i rozdziałów pokażę, ze u nas nie masz ani romantyków, ani kia-

bez żadnego oporu mewstrzymaną rozwijała mocą! Każdę siłę p_rZfI ,    .    ,    .

wna powściąga siła. a tym samym czyni ją jeszcze dzielniejszą. Nic nie ściągnie bez odpowiedniego rozciągnienia się tej samej chwili J się nic nie zwinie bez rozwinienia — i przeciwnie. Co bądź wywiąże J rozwikła z istoty rzeczy, tak że ludzie głośno o tym prawią, piszą, j natychmiast przeciwną w czym innym moc, własność zbudzi, potrą] obrazi. Natenczas jedno walczy i wojuje z drugim, póki wątlejsze, staj sze mocniejszemu nie ulegnie. Lecz tylko przez krótką chwilę, kiói jak błysk przeminie, trwa ten stan przecięcia się i przeniknienia dwa sił przeciwnych, albowiem natura nie cierpi nic statecznego, nic nii ruchomego. W tym samym momencie nowy odskok, nowy skok i nowe siły z pozornej zgody i tożsamości na przeciwne stron; w przeciwnym kierunku rozniosą się, rozstrzelą.

^^Zt*syków; że te wyrazy brać potrzeba nie w tym rozumieniu, jakie się

To samo dzieje się w widomej naturze, jak pokazuje chemia i lii] bekim postronnych narodów, i u nas także od lat kilku szerzy się nie

(fi rozszerzyło, lecz wcale innym, a przynajmniej bardzo różnym od ftego./Ppd tymi tylko jakby zwierzchnimi znakami.rozprawialiśmy z sobą. w gruncie rzeczy szło o co innego, może i nie przypadającego do miary z tą materią. Cóżkolwiek bądź to dotąd trwające nieporozumienie jest niejako środkowym punktem i duszą piśmiennego sektarstwa W Polszczę. Rzecz dziwna i godna uważania! Od czasów kłótni Orzechowskiego z Stan karem ⁷⁶ i Modrzewskim żaden roztyrk⁷⁷ piśmienny nie był ii nas tak głośny. Żaden przedmiot literacki tyle piór nie zaprzątnął. Żadna waśń nie zrządziła takich skutków. Pod tym względem staliśmy się częścią europejskiej publiczności dziewiętnastego wieku. To samo powiem odstępstwo od prawodawstwa upoi li nowego, toż odstrychnie-jnie się od poetyckiej wiary, jakie zburzyło spokojność na świecie lite-

v ka. Wszędzie ruch jest znakiem życia! Samo przyrodzenie wzbudi

za szkolnymi ławami, ale co daleko więcej znaczy, w dobranym światlej-

je siłami rozrywającymi, odpychająęymLjŚwiatło, ten atom nieb# szych towarzystwie i całą niemal Polskę od jednego końca do drugiego kich przestworów, rozbity na promienieTczyż nie wpływa na zwiąd torzebiega. W salonach, gdzie mało co przedtem popisywały się ulotne i chemiczne i działań chemicznych nie wywiera? A rozszczepiony pn Ryłko dowcipy ulotniejszymi jeszcze błyskotkami, panuje teraz gust

mień czyż oddzielnych me maluje kolorów? — Ciepło, ten inny aii tak nieodzownie potrzebny do życia i wzrostu roślin, zwierząt, czyi nie jest głównym działaczem wszystkich w naturze rozkładów siłą, która by ten świat cały roztrzęsła, zburzyła mocą rozszerzalno! swojej, mocą odpychania się na wszystkie stony, gdyby jej inne |

[daleko prawdziwszy, nie samej tylko ogłady i zewnętrznej okrasy szukający; w mniemaniu powszechnym nawet gruntuje się i znawstwo, i rozsądek estetyczny. Taką zaś ma dziwną siłę, taką moc nieukróconą owa dysputa, że i ci, co żadnego wyobrażenia nie mają ani o klasy-czności, ani o poezji romantycznej, chcieliby jednak należeć i w sa-