DSC09411 (4)

t UOftKAflA TUŁACZA

li z Ukrainy. Usiłował tez ukrinrć sobie tyci#. ml Po dłO|Kb wahaniach między wyborem ^ |HMMge 1 mahedstwem ożenił się w 1846 r , ^ przybyłą do Paryża z ty_ar?2 memucą Chopina Nie mogąc uczestniczyć w

którą aorganizowali emigranci u* 3 HHPojMyJnyrn w 1848 r, (Zaleskiemu^ IM fllę wtedy Mjstaraty syn) — nieco późnij j ■■Mg na Zjaad Słowiański do Pragi. Zjazd roj 'tkany pracz władza austriackie zakończył _£, 3 Sm a Bohdan — wielki entuzjasta słowio^ń wspólnoty kulturowej — powrócił do Paryża v/ < caawso Pgjfesw jednej klaski. Wprawdzie nigdy nie wznowił działalności politycznej, ale prz iz | Hp lat był członkiem Bady Szkoły Polskiej BaUgnołlea

ffnaljający czas niósł ze sobą coraz to m ąpiriimii nu Emigracyjne wary dręczyły poefc, i fwwały lękiem o przyszłość Polski. Po śmierci M Idewicza (z którym wcześniej nastąpiło ponowm Jednanie* choć dawna zażyłość między nimi [ riis już nie wróciła) Zaleci poczuł się spadkobiercą i atyduro następcą dawnego przyjaciela. Przypadło : W ud z.a, o wygłosić mowę pożegnalną nad grób Mickiewicza w Mootmorency, w której dał wy swojej przyjaźni i dumie z pokrewieństwa poetyck go* jakie ich łączyło;

ftodscyt i Jam fią urodził w Arkadii) Urodziłem *ię w Pa/. tejże nemej okolicy słonecznej, kędy Adam Mickic/ rMiffią dzierżył włość*.

Poczuł się także po śmierci Adama opiekun I doradcą braci emigracyjnej. Jako ceniony po

⁹ Zob. J.Bi Z ul ttk i, Koretpondcncja, i, u, §, 247.

z pierwszego pokolenia romantyków, ponadto jako człowiek serdeczny i życzliwy ludziom, istotnie wiele razy bywa! pośrednikiem i służył pomocą. Zwłaszcza młodzi poeci (między innymi Narcyza Żmichow-ska, Cyprian Kamil Norwid, Teofil Lenartowicz) pisali i przyjeżdżali do ukraińskiego twórcy, aby prosić o ocenę, radę lub wstawiennictwo.

W późniejszych latach życia poety śmierć zabierała mu kolejho najbliższych krewnych i przyjaciół. Gdy w 1859 r. zmarł jego najmłodszy, sześcioletni syn Kazimierz, Zaleski przeniósł się z Fontainebleau do Paryża. W 1864 r. zmarł Józef Zaleski, wieloletni towarzysz życia poety, a w 1868 żona — Zofia. Wówczas Zaleski zamieszkał w Villepreux (od 1872 r.) u zamężnej córki. Wkrótce jednak pogrzebał i córkę, a potem zięcia. Wtedy pozostał w Villepreux sam, niemal zupełnie oślepły, czego wstrząsającym^ śladem są ostatnie listy poety zachowane w rękopisach, Bohdan Zaleski zmarł po kilku miesiącach samotnego życia, w marcu 1886 r. Pochowano go na cmentarzu Montmartre w rodzinnym grobie Zaleskich, składając do trumny — jak pisze monografista poety — woreczek ukraińskiej ziemi.

Pokora ocalająca. W czerwcu 1836 r. pisał do Wodzińskiego;

Zresztą Wszystko, co dziś piszą, poemata i nie poemata, opieram na opoce wiary, bo na piaskach wolnego rozumu nic zbudować nie mogłem i nikomu to się nie uda⁴⁰.

Wypowiedź ta może być świadectwem dokonania pewnego wyboru i prób określenia na nowo przez pisarza profilu własnej poezji, Zarówno milczenie poetyckie w początkowych latach emigracyjnych, jak i krąg pytań, rysujący się w pierwszych powstałych ⁴⁰ Ibidem, i. 1, §. 60.

4*