DSC09908

1*2

» ntti sftw^mku Bolał saczegółiMe nad kw » ludzi młodych, całkowicie zależnych od (a właściwie ofkx>«> k

I ow\vh czasach I miejscu człowieka w społeczeństwie decydowało posia-

dwik I v|.. x v.<.:ah», ikoMfcwMWsei. Nj pozycję człowieka nie miały wpływu praca. ,xv.w>.v zalety tałcoK aa*ngMi*wanh\ Nawet urząd ozy stopień wojskowy trzeba było v,. v tWr koły całko*kieahnr od kaprysu,charakteruojca. Syn zdobywał *na-mmBMQR|| dhpm* wbiV(i\ gdy stał się spadkobiercą majątku ojca. często więc _: 11,, .-■.. i i SKi cjes.ii ii m; Córki były w jeszcze gorszej sytuacji - rodzic decy-

ócwai i n nagffr^ii Oto jak pisze o tym mawca literatury i obyczajowości fran-

cusakx'--. I Bewewnsk;:.. IhesMua^o hnncnsk* skrzętne* sapotńeętiwe. as nasbyi dlhiMtIgpfc nnllztMĆ naiimtfWM daeoi jwło iwN&iiMęye esysło majątkowo. 0 ile się U lmx.B1 iqp*vimm 1 sępdUohrem wfeśedw, los dacci byi m istocie opłakany!”. fensaa^fl | 3 §S||ji Idełae tematyce .Sh#«o. Tak więc oczywiste jest, iżWór-^Mimiiimfmit realiami ówczesnego iyvia. a jego utwory to komedie

MOLIER JEDNYM Z NAJWYBITNIEJSZYCH REPREZENTANTÓW LTTERATI RY KLASl^CYSTYCZN EJ

SiHjgtfpHrmt XYH n^ kiedy t—wł Molier. obok stylu barokowego pojawiły

sig we tendencje w samce nazwane klasy cyzmem. Nurt ten jest bliski wzorom

mfcKnnm tssąd narazi. k*asyrymi wyrósł z przekonania o nadrzędnej roli rozumu wpnat pMMKi. i wiary i ląd i hnmaiir świata. Zwolennicy klasycyzmu pra-

P^K yaddnr srakę dnftnąn manna rodem z anty cznej poety ki Arystotelesa

I ttmampz. Mnanwyw atmanem teoretyków była elitarność sztuki, której

Dn^B Mi pnUkmnść dworska. Teorię kłasycyzau francuskiego sformułował

HM laka w śływj Siiwre pwhthij. hwyznd on reguły. których twórcy wmaz pnfsnrek. ■ml zachowania prawdopodobieństwa wobec natury, przy rów-

—B a; jS ii mięłszm___ _ .ę bponaa. Sńnka klasy cyzmu miała jednocześnie

|ip||i!^dh^pń(bm i poyjawścL Jej ideałami były prostota, elegancja.

H fiom^ę. wTsą^-smz | ne od premiery Pociesznych wyhantniś 1 MBS 3 Habernsfe ii—włai■ win aztystgnowej literatury. Boileau. La Fonta-żn. Kóz* Mik » a spegz woda. Wszystkich zachwycała fiłonofia życiowa

■McMnin.paie.

I jHab B pdbewnz    Mnalzmra i Rabełars'po. wypływała z ducha

ndmdnaa. Jej zaaeaa a zdrowy mz^ądek oraz wrodzony instynkt swobody, bliski

Ina H dla Hołiea gwarancją prawidłowego.

wwhnwnniu, miłości, małżeństwa. Artysta głosił postulał postępowania zgodnego i naturalnymi skłonnościami. Wierzył przy tym w dobroć ludzkiej natury i nawoływał do zachowania umiaru we wszystkim. W swej filozofii Molier bliższy był etyce epikurejczyków niż surowych stoików. VI strukturze swych utworów zachowywał reguły, narzucone przez klasycyzm, choć jednocześnie raz po raz je łamał wyprzedzając swą epokę.

Zgodnie z regułami komedii Molier sięgał do tematów i codziennego żveia, pisał

0    nich w sposób optymistyczny, pomyślnie kończył wątki akcji, zachowując trz\ jedności, wprowadzając wiele scen komicznych, z któryth wypływają dydaktyczne wnioski, by bawić i uczyć równocześnie. Tworzył prawdopodobne sytuacje i postacie, uogólniał je. konstruując typy. skupiając jak w soczewce kierujące ludźmi namiętności.

Molier stworzył przy ty m utwory noszące już znamiona nowoczesnego dramatu, wychodząc od farsy bliskiej jarmarcznemu kugłarstwu, doprowadził swoje dzieła do szczy tów artyzmu i na wiele wieków uczynił je niedościgły m wzorem komediopisar-stwa. Nigdy nie zrezygnował z farsowych gestów, słów i tricków, a technikę tę opanował perfekcyjnie w praktyce scenicznej, więc znał jej komiczną siłę. Połączył ją jednak z ogromną głębią problemów, które tylko geniusz Moliera mógł zamknąć w* ramach komedii. Raz po raz zacierał w swych dziełach granice pomiędzy komizmem a powagą życia, zbliżając się w ten sposób do nowoczesnego dramatu. Łączył też w poszczególnych utworach komedię obyczajową z komedią charakterów. Na ten ostatni typ komedii wskazują już tytuły: Su.iętoszrk, Skąpiec, Mizan-|; Irop. Wszystkie elementy strukturalne tych utworów podporządkowane zostały charaktery styce określonych typów ludzkich. Molier nie podporządkował się jednak bez reszty dominującej w tym czasie tendencji do prezentacji typów postaci. Jego bohaterowie mają też cechy indywidualne, własne, niepowtarzalne, każda z komedii • to prawdziwie głębokie studium duszy ludzkiej, a całe dzieło Moliera to „komedia ludzka'’ (sformułowanie pochodzi od tytułu serii dzieł H. Balzaka Komedia ludzka, do twórczości Moliera odniósł je T. Boy-Zeleńskil. której wielkością dorównał dopiero Balzak w XIX wieku.

Molier jest w swym dziele wielkim realistą, ale jest to realizm inny niż XlX-wiecz-ny. Pisarz dbał przede wszystkim o prawdę psychologiczną oraz autentyczność jako naralizator. Zgodnie z zaleceniami klasycyzmu unikał natomiast realistycznej konkretyzacji lub nawet pogłębienia obrazu politycznej czy ekonomicznej sytuacji,

_: w jakiej znajdują się jego bohaterowie. Nic nie wiemy na przykład o sytuacji Harpa-

1    gona. 5E iemy. że był zamożnym mieszczaninem, może szlachcicem, ale skąd pochodziły jego pieniądze, w jaki sposób się dorobił i jak duży jest jego majątek? Lichwiarska pożyczka, o której jest mowa w komedii, ma charakter groteskowy i jest nacechowana ponadczasową ogólnością, nie świadczy natomiast o profesji Harpa-gona. Także aluzje polityczne pojawiają się u Moliera niezwy kle rzadko i są bardzo dyskretne. W Świętoszku Orgon potajemnie wziął na przechowanie papiery należące do skompromitowanego przyjaciela i sytuację tę wykorzystał Taituffe, by pozbyć się Orgona. 1o wszystko. Jaka sytuacja polityczna leżała u podłoża sprawy, możemy tylko snuć domysły. Molier starannie unika konkretów, rysów codzienności, realistycznych szczegółów. Oprawiana przez niego krytyka obyczajów jest czysto morali»tvczna