vxv \w
Specyfika badań nad relacją Galla
o początkach dynastii Piastów:
między fikcją literacką a prawdziwą historią *
Okładkę projektowała: Ewa Gierach-Radziwonowica / |
Redaktor techniczny: Anna Grzegorowska
Korektor: Jadwiga Rolińska
Wpisano dc inwentarz*.
Podanie o Piaście i Popielu jest najstarszym w sensie dawności po-j wstania wykładem polskiej historii1, najwcześniejszym fabularnym odzwierciedleniem grupowo-historycznej świadomości państwa dynastii Piastów i zarazem relacją sięgającą najgłębiej w przeszłość państwową, bo do jej początków. Te trzy „naj” dają naszemu przeka-"i zowi wyjątkowe miejsce w historycznej tradycji, a tym samym w historiografii. Jest to źródło, do którego ustosunkowuje się każde pokolenie badaczy, choć czasami dyskusja nad nim ma charakter po-{ wszechny i pierwszoplanowy, kiedy indziej odbywa się w węższym I gronie, na marginesie wielkich tematów. Mamy więc do czynienia z klasyczną pozycją polskiej mediewistyki, o długiej ciągłości badaw-I czej, którą współtworzyły wielkie i zapomniane nazwiska i na którą składały się najróżniej oceniane przez potomnych metody pracy.
Stałe zainteresowanie podaniem wynikało i wynika nie tylko z jego specyficznego znaczenia dla ojczystej historii. Legenda o początkach dynastii piastowskiej skutecznie przeciwstawiała się roz-
© Copyright by
Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warna w* 1986
BtSMOTEKA INSTYTUTU K.’S70R'i fZTUW
*
* Autor serdecznie dziękuje Fundacji Aleksandra von Humboldta (Bonn) za stypendium naukowe, które umożliwiło mu pobyt w okresie od sierpnia 1981 do czerwca 1983 r. na Uniwersytecie w Tybindze i napisanie niniejszej pracy. Wyraża także wdzięczność Dyrekcji Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk za życzliwe poparcie dla jego poczynań naukowych.
1 Jest ono wcześniejsze także od Kroniki Galla, który nie był jego autorem, chociaż mógł wpłynąć na kształt przekazu jako redaktor tradycji przekazanej mu „a senioribus i antiąuis”. Zob. niżej w niniejszej pracy, rozdz. III, IV, V.
W pracy posługujemy się edycją Kroniki Galla sporządzoną przez K. Maleczyńskiego: i Galii Anonymi Cronica et gęsta ducum siue principum Polonorum [w:] MPH n. s., t. 2, Cracoviae 1952. Tłumaczenia tekstu Kroniki, jeśli nie zaznaczono, że pochodzą od autora pracy, wzięto z jej przekładu dokonanego przez R. Gródeckiego i M. Plezię (Kronika polska, Wrocław 1968).