DSCF0046

N

%

K

>

go

k

Ck

Ir-

I

h

a

pospolita prośbie naszej, abyśmy, ile do władzy wykonawczej należy, pjjpicjsce w Komisyjach Skarbowych, Policyi i w Komisyjach Woje-^,J^ich^ł" świeżo ustanowionych, ażeby do traktatów, a mianowicie han-*^Ł^_vch, i osoby stanu miejskiego wraz ze stanem szlacheckim używane L Smutne doświadczenie uczuć dało, ile cały naród poniósł szkody nieznajomość tak ważnego obiektu. Kupiec ocalał w swych rachunek a dziedzic stracił na własnych intratach przez impozycyje ceł obcych.

lo-mo. Gdy Asesoryja¹⁵ jest ostatecznym sądem wszystkich miast mieszczan, uznać raczy Najjaśniejsza Rzeczpospolita sprawiedliwą pro-g* abyśmy w równej liczbie z prześwietnym stanem szlacheckim ase-^fówmieć mogli. Sprawiedliwość jest najistotniejszym warunkiem swobody wszystkich ludzi.

Te są najuniżeńsze prośby nasze, które przed Waszą Królewską Ilością i Najjaśniejszymi Stanami z najpowinniejszą składamy uniżonością, przyłączając i wywód praw naszych, i projekt do przyszłego prawa, którego oaekując od światłych i gorliwych o dobro powszechne prawodawców 2 winnym wierności i poszanowania zapisujemy się oświadczeniem Najjaśniejszego Króla, Pana Naszego Miłościwego, i Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Skonfederowanych Stanów wierni poddani

miasta koronne i Wielkiego Księstwa Litewskiego¹⁴

Przypisy do tekstu 18

¹ b.m.dr. i r. (Estr. wzmiankuje wielokrotnie pod bałamutnymi tytułami wziętymi zapewne z kart katalogowych bibliotek). Dokument ten miał trzy redakcje. Pierwsza z nich, oparta na projekcie H. Kołłątaja (przedrukowanym w: tegoż, lisi) Anonima i prawo polityczne narodu polskiego, opr. B. Leśnodorski i H. Wereszyc-h, Warszawa 1954, t. II, s. 367—374) ułożonym pomiędzy 13 X a 23 XI 1789 r.,

¹ została przyjęta przez delegatów miast 24 XI t.r. Nieoficjalnie pokazany królowi, tóry zażądał zmian, projekt ów nie został oficjalnie opublikowany. Druga redakcja została przyjęta 1 XII t.r., a następnego dnia wręczona podczas tzw. czarnej procesji. W wyniku interwencji marszałka S. Małachowskiego próbowano wstrzymać druk również i tej wersji; zamiar ten nie powiódł się. Do memoriału wprowadzono jednak nowe poprawki i tę trzecią redakcję przyjęto podczas sesji 7 XII tx Uznana za tekst oficjalny, doczekała się kilkakrotnych przedruków już j w XVIII w. Natomiast wszystkie trzy redakcje zamieścili wydawcy Materiałów do I kjejw Sejmu Czteroletniego, opr. J. Woliński, J. Michalski, E. Rostworowski, t. II, I Wrocław 1959, nry 55 i 63. Obecnie przedrukowujemy drugą redakcję „Memoriału” jako idącą najdalej w postulowanych zmianach.

¹ mowa o I rozbiorze Rzeczypospolitej.

221