DSCF4898

22__ Opiejca^e^gijna w więzieniu - ujęcie historycz_ne

nelu, jak i potrzeby więźniów³⁴.Q. Piłsudski, przebywający w niemieckich wię, zieniach w odosobnieniu i znając^obreeTealia izolacji, w dekrecj^z-4219 r zapisałjyp{ost^ dyspozycję wskazującą na znaczenie oddziaływania religijnego dla procesu poprawy penitencjarnej więźnia³⁵. Uznano konieczność zawarcia stosownych rjtiów o pracę\pomiędzy kapelanem a naczelnikiem więzienia. Duchownego w3wczar~^kazywał biskup i on go mianował, a prokurator sądu apelacyjnego jako organ nadzoru penitencjarnego umowę taką zatwierdzał. Kapelan pod względem pastoralnym był zupełnie niezależny, natomiast naczelnikowi więzienia podlegał pod względem przestrzegania przepisów porządkowych. W 1926 r. Minister ^r^wiedliWPŚci, sprawujący merytoryczny K nadzór nad więziennictwem, uznał prawo„każdego więźnia do zaspokajania ^rpotrzeb religijnych, a na młodocianych więźniów nałożył dodatkowo obowią-' ^klRSuET religii. Podobnie jak wcześniej, kandydata na kapelana więziennego wskazywał biskup, umowę podpisywał naczelnik i zatwierdzał ją dyrektor Departamentu Karnego Ministerstwa Sprawiedliwości. Za właściwą realizację posługi religijnej w więzieniu odpowiadał zarówno naczelnik, jak i jego pomocnik do spraw wychowawczych oraz kapelan. Naczelnik w corocznych ^awzdaniach adresowanych do prokuratora okręgowego meldował o realizacji jp&ą więźniów co do posług religijnych ze szczególnym uwzględnieniem ewentualnych naruszeń w tym zakresie. Kapelan, poza tym, że sprawował obowiązki szafarza sakramentów świętych, był jednocześnie nauczycielem religii i etyki wykładanych więźniom młodocianym. Jak podaje K. Bedyński³⁶, pod koniec 1924 r. w polskich zakładach karnych zatrudniano 109 kapelanów obrządku rzymskokatolickiego, a w 117 więzieniach utworzono kościoły, bądź kaplice.

³⁴ Były to następujące akty prawne okresu międzywojennego: Dekret Naczelnika Państwa z 8 lutego 1919 r. w sprawie tymczasowych przepisów więziennych (Dziennik Praw Państwa Polskiego 1919, nr 15, poz. 202), Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości (dalej: Rozp. MS) z 20 maja 1924 r. o nauczaniu w szkołach więziennych (Dz.Urz. MS (dalej: Dz.Urz. MS) 1924, nr 11, poz. 17), Rozp. MS z 15 stycznia 1926 r. o oddziałach dla nieletnich przestępców w więzieniach warszawskich (Dz.Urz. MS 1926, nr 3, poz. 3), Przepisy dotyczące składu osobowego administracji więziennej z 20 kwietnia 1926 r. (Dz.Urz. MS 1926, nr 3), Rozp. MS z 20 kwietnia 1926 r. o zaspokajaniu potrzeb religijnych więźniów i o działalności oświatowej, szkolnej i pozaszkolnej w więzieniach (Dz.Urz. MS 1926, nr 9, poz. 10), Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa (DzU 1928, nr 29, poz. 272), Rozp. MS z 22 czerwca 1928 r. o wykonaniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa (DzU 1928, nr 64, poz. 591), Rozp. MS z 20 czerwca 1931 r. w sprawie regulaminu więziennego (DzU 1931, nr 71, poz. 577), Ustawa z 26 lipca 1939 r. o organizacji więziennictwa (DzU 1939, nr 68, poz. 457).

³⁵    Art. 11 dekretu brzmiał: Radnemu więźniowi nie wojno j^mawiać ęzerpania~nauk- religijnych i pociechyjaligii nei od uuchownego swego wyznania”

³⁶    K. Bedyński, dz. cyt., s. 30.

Lata 1919-1

Rozporz zatytułowa expressis v osoba duc! szy prawo wyraził sp Wprow; kę rełigijn na umożl z praktyk nosiły się bardziej 1 dzywojen i prawosł dzie spec nych³⁷. N prawosła wolontar Księża ne do ty zytowali wiełkiegc niowym roku. K

³⁷ Ale ców reli w Sand< naczelni wie nie jącym i i senat więziei 1918-s. 36, na Św

38

nionc

lwów

(niej

adap

bud*

oraa