DSCF4985

_rA$Z^0>'

^ia wspólnot więziennych, wywodzących się jeszcze z tradycji cza-_carskich. Ponieważ w więzieniach dominowali działacze komunistycz-

iużej mierze na do. 'kał w warunkach ¹nich funduszy na pano w obiektach i systemu progre-cę i kolejne stop-ły się olbrzymie zacji, a których zego ci pierwsi ię narzędziem

trojem wyrok irzymi zakres zastraszenia u.

Aakowskie-*ej konfron-ogorszenie 1. W wielu icji, iżna-Izić na ta-

enia wodnicach lęśćich,

1 KPP,

, PPS -' uczę-ekan-listra-

I , , ów politycznych stanowili ludzie młodzi, w wieku od J ^^ych odosobnienie było wyjątkowo ciężkie, bo odrywało 41^d a_ició| _rZucało w świat rygoru, nakazów i zakazów. Dolegli-l'^^n,Sbąjmowała zarówno karnych, jak i śledczych, uznawanych i ■ za niewinnych. Wśród osadzonych byli Polacy, Żydzi, Ukraiń-l&Jk i Niemcy. Skład socjalny to głównie robotnicy, zwłaszcza na Zagłębia Dąbrowskiego, Radomia i Kielc.

'radzenie więźniów politycznych doprowadziło bardzo szybko do f    -    -    - -

§ dlatego oni decydowali o obliczu ideowym wspólnot, narzucali styl pra-określali, jak ma wyglądać nauka, szkolenie, wzajemna pomoc, rocznice i święta należy obchodzić. Grupy te początkowo nieliczne, fiatach trzydziestych obejmowały niekiedy 1/3 stanu wszystkich więźniów, pyły to grupy zwarte, bojowe, kierowane przez najbardziej doświadczony iiyyw. Pomimo reżimu więziennego i stałego nadzoru potrafiły przesyłać informacje o sytuacji w poszczególnych więzieniach, drukowane później prasie. Kierownictwa komun potrafiły we wszystkich więzieniach województwa kieleckiego zorganizować system nauczania ogólnego i ideowe-Nawet regulamin z 1931 r., nie zahamował tych działań. Za rzecz kuriozalną należy uznać organizowanie komórek KPP, które likwidowane na wolności, odżywały w warunkach więziennych.

Zarządy wspólnot zorganizowały w więzieniach województwa 76 ob-cJiodów różnych świąt proletariackich i rocznic. Najczęściej organizowano obchody Święta Pracy, 3 L, Dnia Antywojennego oraz rocznicy Rewo-i Październikowej. W więzieniach miało miejsce 14 buntów, podczas łtóiych jeden więzień poniósł śmierć, a 168 osób odniosło rany. Zorgani-M zowano 146 głodówek, do władz zwierzchnich przekazano 207 różnych 1 protestów (pisemnych i ustnych), na więźniów nałożono kilka tysięcy kar f administracyjnych.

1 Walka więźniów wspierana była przez część społeczeństwa. Robotnicy f często solidaryzowali się z więźniami, gromadząc się pod budynkami więzień: w Będzinie, Kielcach, Radomiu, Sandomierzu, Sosnowcu. Po 1931 r., a więc po zrównaniu politycznych z kryminalnymi, pomoc społeczeństwa nasiliła się, mimo iż praca w MOPR oraz Lidze Obrony Praw Człowieka i Obywatela groziła sankcjami, łącznie z więzieniem.

Z czasem udało się administracji więziennej zmusić część skazanych do włożenia ubrań więziennych, ograniczyć czas spaceru do pół godziny, ogra-niczyć korespondencję, wagę paczek, zwiększyć kontrolę nad prasą i do-