DSCF5017

społeczeństwie, procesami, zmierzającymi do przywracania _{w d} łalności aparatu państwowego zasad praworządności, a w od² ** sieniu do służby więziennej — akcentowaniem potrzeby zmte* syfikowania funkcji wychowawczej. Szkoła w Iławie zakończy) działalność dydaktyczno-wychowawczą z końcem lipca 195$ W trakcie jej działalności zorganizowano sześć, trwających dzie sięć miesięcy, kursów szkoleniowych, które łącznie ukończyło 1425 absolwentów.

Równocześnie w 1950 r. zorganizowana została w Szczypiorm_e k/Kalisza szkoła typu podoficerskiego nosząca nazwę Szkoły Pracowników Straży Więziennej MBP. Zadaniem szkoły było przygotowanie zawodowe nowo przyjętych do służby strażników i oddziałowych. Począwszy od roku szkolnego 1952—1953 rozszerzono profil szkoły, organizując w niej krótkoterminowe kursy doskonalące i dokształcające w zakresie działu ochrony. Czas trwania kursów dla strażników i oddziałowych wynosił trzy miesiące, a od 1953 r. — pięć miesięcy. Podyktowane to zostało potrzebą wprowadzenia do programu nauczania przedmiotów ogólnokształcących oraz praktyki szkolnej. Do czerwca 1955 r. zorganizowano w szkole w Szczypiornie dziesięć kursów podoficerskich, które ukończyło łącznie 4313 absolwentów. ⁴⁶

Bilansując stacjonarne formy doskonalenia zawodowego funkcjonariuszy więziennictwa za okres 1949—1955 stwierdzić należy, że Departament Więziennictwa, a w jego ramach Wydział Polityczno-Wychowawczy (od 1953 r. Wydział Szkolenia), podejmował szereg działań na rzecz umacniania szkół zawodowych, rozbudowy bazy dydaktycznej, pozyskania i doskonalenia kadry nauczającej oraz takiego doboru treści nauczania, aby w jak najbardziej optymalnym stopniu, w ówczesnych warunkach, zapewnić odpowiednie przygotowanie zawodowe funkcjonariuszy Służby Więziennej. Łącznie szkolenie oficerskie w tych latach ikończyło 1667 funkcjonariuszy, a podoficerskie około 7000 funkcjonariuszy.

Wspólną cechą szkół zawodowych więziennictwa, kontynuowaną lat czterdziestych, był ich, pod względem organizacyjnym, pa-imilitarny charakter, odpowiadający istocie służby jako organu »zpieczeństwa publicznego oraz nawiązujący w tym względzie \ powszechnej, także przedwojennej, tradycji. W procesie nau-ania, w miarę upływu lat, zmian zachodzących w sytuacji spo-zno-politycznej kraju i zadań stawianych przed więzienni-fem, w coraz większym stopniu eksponowano treści związane wychowawczą funkcją więzienia oraz z problematyką prawolności. Niezmiennie natomiast akcentowano polityczny i kla-

Komendantami w kolejności byli: mjr Józef Cieślak (1950—1953), mjr f Gotta (1953—1955).

sowy charakter aparatu więziennictwa oraz jego rolę jako organu bezpieczeństwa wewnętrznego. Uzyskaniu zakładanych celów dydaktycznych i wychowawczych w poszczególnych szkołach służył system zajęć programowych i pozaprogramowych, rozbudowana struktura organizacji politycznych, społecznych, kulturalnych i sportowych, stwarzających słuchaczom, kadrze i członkom

rodzin kadry nauczającej warunki do odpowiedniego rozwoju_

i zaspokajania różnorodnych zainteresowań.

Ponieważ kierowanie większej liczby funkcjonariuszy na przeszkolenie zawodowe w Szkołach Służby 'Więziennej było w latach 1947—1955, z wielu względów, poważnie utrudnione (niskie stany załóg jednostek więziennych, fluktuacja kadr, zagrożenie bezpieczeństwa jednostek), począwszy od 1947 r. wprowadzono przysposobienie zawodowe dla nowo przyjętych w formie doskonalenia wewnątrzzakładowego. Organizowano je początkowo dla nowo przyjętych na stanowiska strażników w celu doraźnego zapoznania ich z najważniejszymi przepisami dotyczącymi zasad posługiwania się bronią oraz sposobem pełnienia służby wartowniczej. Szkolenie takie trwało trzy miesiące. Od 1948 r. lormę tę rozszerzono na pozostałych nowo przyjętych funkcjonariuszy, których, z różnych względów, nie można było skierować do Szkół Służby Więziennej. Czas trwania tego typu przeszkolenia zawodowego określono na 24 miesiące, w czasie których funkcjonariusz powinien zapoznać się z całokształtem pracy jednostki i pełnić służbę na wszystkich stanowiskach. ¹ Z uwagi jednak na postępujący brak kadr i konieczność szybkiego włączenia nowo przyjętego do służby, w połowie 1948 r. okres szkolenia skrócono do 11 miesięcy, a w 1950 r., z uwagi na uruchomienie OSSW w Iławie, z formy tej zrezygnowano.

W latach 1947—1954 prowadzono szkolenie wstępne, systematycznie doskonaląc jego formę i ujednolicając w skali całej służby szczegółowe treści nauczania. W latach pięćdziesiątych trwało ono dziesięć tygodni i kończyło się egzaminem, po zaliczeniu którego funkcjonariusze przechodzili do stałych grup szkolenia doskonalącego. Szkolenie to organizowali kierownicy poszczególnych działów według jednolitych programów opracowanych prze Departament Więziennictwa. W okresie 1947—1954 kontynuowć no szkolenie ogólnokształcące funkcjonariuszy Służby Wiązie) nej. Obejmowało ono kursy dla analfabetów, naukę w zakre? szkoły podstawowej i szkoły średniej. Najwyższy wskaźnik uci cych się w szkole średniej przypada na rok szkolny 1949/1950 723 funkcjonariuszy, a w zakresie szkoły podstawowej na 1948/1949 — 1873 uczących się. Z początkiem lat pięćdziesią!

— 281 —

1

Instrukcja o szkoleniu praktykanta SW z 5 marca 1958 r. (nie \ kowana).