DSCF5030

następują w sposób odbiegający od klasycznych wzorów. 7 . więc widzenia są realizowane w parku, podczas wycieczek p łączonych ze zwiedzaniem okolic ^M, rozgrywek sportowych z dru żynami z zewnątrz zakładu ²⁴.

W ostatnich latach wiele krajów wprowadziło wizyty małżeri-skie (visites conjugales). Jest to rodzaj widzeń polegający n® umożliwieniu intymnego kontaktu skazanego z żoną w osobnym pomieszczeniu. Ten rodzaj widzeń najszerzej stosują zakłady karne w krajach Ameryki Południowej, ale także niektóre zakłady karne w Kanadzie, USA ^2S, Jugosławii, Danii, Szwecji i w Zwiąż, ku Radzieckim. W Argentynie uregulował te sprawy dekret 35758/74. Odwiedziny żon mają miejsce w więzieniu Buenos Aires oraz w więzieniach lokalnych mających zaadaptowane do tych celów pomieszczenia. W Brazylii od pięciu lat niektórzy skazani mają prawo do osobnego widzenia z małżonką raz w tygodniu. W Kolumbii żona może odwiedzić męża w celi, nawet jeżeli przebywają tam współwięźniowie. W Ekwadorze i Hondurasie skazani otrzymują widzenia intymne w każdą niedzielę i w dni wolne od pracy. Kawalerowie i wdowcy mogą przyjmować wizyty narzeczonych, a nawet prostytutek, które okazały zaświadczenie o stanie zdrowia.

Przed kilku laty minister spraw wewnętrznych Meksyku dopuścił wizyty małżeńskie w niektórych zakładach karnych. W kubańskich zakładach karnych istnieją specjalne pomieszczenia do realizacji widzeń małżeńskich. Eksperymentalnie wprowadza się widzenia intymne skazanego z żoną w Peru. W USA od 1968 r. w Tehachapi (Kalifornia) skazany pod koniec odbywania kary otrzymuje prawo do widzeń z żoną w hotelu na terenie zakładu karnego. Od kilku lat podobnie przedstawia się sprawa w więzieniu w Parchman w stanie Missisipi. Skazani żonaci uzyskują możliwość takiego widzenia z żoną w małym osobnym budynku. Zwiększenie liczby tych widzeń spowodowało potrzebę zorganizowania nowych pomieszczeń. Do tych celów wykorzystano wagon sypialny zainstalowany na terenie zakładu. Od 1972 r. do dwóch wspomnianych zakładów karnych dołączył zakład karny W Salinas Valley. W literaturze amerykańskiej nie ma jedno-itego stanowiska co do skutku resocjalizacyjnego tego typu wi-'zeń.

W Kanadzie, począwszy od 1968 r. w niektórych zakładach

** F. G o r p h: Une visite aux penitentiaires agricoles, „Revue de ence crimineUe et de droit penal compare” 1936, nr l ^M P. Cannat: Visite d’etablissments penitentiaires anglais, „Revue litentiaire et de droit penal” 1951, s. 851.

* E. Swinnen: La sexualite en prison, „Bulletin de Tadministration itentiaire” 1981, nr 4, s. 261.

kornych rozwija się działalność tzw, family iherapy, polegająca na ścisłej łączności skazanego z rodziną. Tak więc działają tam asystenci terapii rodzinnej, którzy wydają opinie o skazanych, wypowiadają się co do tego, czy skazany może otrzymać przepustkę lub widzenie małżeńskie w okresie od 2 do 4 dni.

W Jugosławii w zakładzie karnym Sremska-Mitrovica niedaleko Belgradu widzenia małżeńskie następują w hotelu obok zakładu karnego. Podobnie jest w odniesieniu do skazanych na dłuższe kary pozbawienia wolności w Danii i Szwecji. Artykuł 24 podstaw ustawodawstwa wykonywania kar Związku SRR i Republik Związkowych stanowi, iż skazanym udziela się widzeń krótkoterminowych (do 4 godzin) i długoterminowych (do trzech dni). Widzenia długoterminowe uprawniają do wspólnego zamieszkania z bliskimi krewnymi, np. żoną. W ciągu roku skazany w zależności od rygoru kolonii poprawczej, w jakiej przebywa, może otrzymać: w rygorze ogólnym i wzmożonym — dwa długoterminowe widzenia, w rygorze surowym i szczególnym — jedno widzenie długoterminowe.

W latach sześćdziesiątych podejmowano próby realizacji tego typu widzeń w Polsce w Ośrodku Pracy Więźniów w Łęgnowie i w Zakładzie Karnym w Strzelcach Opolskich.

Przerwano je na skutek wyrażanej krytyki i złej organizacji tych widzeń oraz nieprzygotowania personelu zakładów karnych.

Inną formą bezpośrednich kontaktów osób skazanych ze światem zewnętrznym są urlopy losowe zwane niekiedy humanitarnymi. Urlopy te są spowodowane szczególnymi wydarzeniami w najbliższej rodzinie, takimi jak ciężka choroba najbliższego członka rodziny, jego śmierć, zawarcie związku małżeńskiego dziecka itp. Ten rodzaj urlopów jest stosowany w wielu krajach, np. Danii, Finlandii, Hiszpanii, Luksemburgu, Norwegii, Polsce, Portugalii, Szwecji, Włoszech²⁶, ZSRR.

O urlopach losowych w Polsce stanowi art. 59 § 1 k.k.w. Sędzia penitencjarny może zezwolić skazanemu na opuszczenie zakładu karnego, w miarę potrzeby w asyście funkcjonariusza SW, na czas nie przekraczający 5 dni; czasu tego nie odlicza się od okresu odbywania kary, chyba że sędzia penitencjarny zarządzi inaczej w wypadku, gdy skazany w tym okresie nadużył zaufania. W wypadkach nagłych decyzje podejmuje naczelnik, powiadamiając sędziego penitencjarnego. Z tego typu urlopów skorzystało w 1982 r. 6549 skazanych. Na mocy dekretu Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z dnia 8 lutego 1977 r. wprowadzono w ZSRR urlopy losowe do 5 dni, nie licząc dojazdu, w wypadku ciężkiej choroby lub śmierci osoby bliskiej²⁷.

*• Les systemes (...).

²⁷ „Wiedomosti Wierchownogo Sowieta SSSR” 1977, nr 7, s. 116.

— 549 —