DSC06406

116 R. Kotliński, E. Ruhle

szych zawartościach Co, Ni, Mo, V, Cu, Rb, Sr, Be i Zr. Wykazują także niższe więzi korelacyjne Mn z Co i Cu oraz Fe z Co. Przypuszcza się, że głównym źródłem Cu i Ni są skorupki radiolarii rodzaju Acantaria, które ulegają w osadach pełnemu rozpuszczeniu [Kotliński, 1993]. Osady te zajmują na Pacyfiku znaczne powierzchnie, do około 11° równoleżnika szerokości północnej.

Muły ilaste krzemionkowe odznaczają się barwą brunatno-żółtą i obecnością struktur bioturbacyj-nych. Ich gęstość zmienia się w zakresie od 1,19 do 1,27 g/cm³. Natomiast w mułach radiolariowych podstawowy składnik frakcji mułkowych stanowią skorupki radiolarii, których rozpuszczanie w osadach jest intensywne. Badania mikroskopowe wskazują, że intensywnemu rozpuszczaniu podlegają opalowe skorupki dużych radiolarii, które równocześnie noszą cechy wskazujące na ich rede-pozycję. Oprócz bioklastów radiolarii domieszkę osadów stanowią mikrokonkrecje oraz minerały terygeniczne. Spośród minerałów autigenicznych rejestruje się obecność barytu, którego udział wzrasta z głębokością zalegania tych osadów. Udział zeolitów nie przekracza 1 %, przy obecności zarówno filipsytu, jak też klinoptilolitu. Poza tym występują kwarc oraz skalenie i hornblenda. W osadach tych charakterystyczny jest wyższy niż w iłach pelagicznych. wyższy udział barytu (do 5%), niska zawartość zeolitów (poniżej 1%), przy wyraźnie wyższym udziale mikrokonkrecji (do 10%). Udział Si0₂ przekracza 50%. W składzie frakcji ilastych (poniżej 4 |im) przeważającym składnikiem jest dioktaedryczny hydromuskowit (illit typu 2M), odznaczający się uporządkowaną strukturą. Udział kaolinitu i chlorytu waha się od 13% do 18%, a montmorillonitu od 20 do 30%. Montmorillonit reprezentowany jest przez odmiany o strukturze mieszanopakietowej, z udziałem pakietów hydromuskowitu. Montmorillonit odznacza się niskim udziałem Fe^ł2 i strukturą dioktaed-ryczną, zbliżoną do składników wietrzenia s magmowych, co wskazuje na jego allochtoniczne pochodzenie [Kotliński, 1993].

Dalej, w kierunku południowym, pojawiają si muły wapienne, które odznaczają się obecność w swym składzie kokkolitów i skorupek otwornic. Zawartość Si0₂ wynosi średnio 7%, A1₂Oi około 1%, przy podwyższonych zawartościach Zr, Y i Sr, i niższym udziale Rb, Zn, Fe, Co V i Wapienne muły ilaste wzbogacone są w bioklasty krzemionkowe oraz wyróżniają się od wyżej omówionych wyższym udziałem Mn, P, Mg, a niższymi zawartościami Co, Mo, V, Zr, Cr i Be [Kotliński, 1993].

Analiza podstawowego składu chemicznego i zawartości pierwiastków śladowych ilustruje duże zróżnicowanie osadów współczesnych pod względem mineralnym i chemicznym (tab. 4.9 i tab. 4.10). Należy podkreślić również duże lokalnie zróżnicowanie miąższości osadów, co wyraża się przyrostem miąższości rzędu 5 m na 1000 km.

Warstwa górna osadów powierzchniowych, na kontakcie z wodą, o miąższości 3-5 do 8-12 cm, stanowi wraz z osadami niżej położonymi układ

Tab. 4.8. Zawartości minerałów ilastych w brunatnych iłach pelagicznych

Rodzaj minerału	Zawartość w %
	N Atlantyk	S Atlantyk	N Pacyfik	S Pacyfik	Ocean Indyjski
montmorillonit	15	25	35	53	40
illit	55	47	40	26	32
kaolinit	20	n	8	8	16
chloryty	10	11	17	13	12

Źródło: Berger, 1974, (w:) Kukał, 1986.

Tab. 4.9. Skład mineralny mułów radiolariowo-okrzemkowych

Minerał	Liczba analiz	Średnia w %	Odchylenie standardowe
montmorillonit		22,3	6,35
illit	178	56,9	4,47
kaolinit, chloryty		20,8	4,36

Źródło: Kotliński, 1993, na podstawie danych IOM.