DSCN0304

Participium (Imiesłów)

(Participium praesentis activi)

Koniugacja I	Koniugacja U	Koniugacja HI	Koniugacja IV
lauda-ns (chwalący, -a, -e; chwaląc) lauda-nt-is	ri ; ■ •• vide-ns (widzący, -a, -e; widząc) vide-nt-is	leg-e-ns (czytający, -a, -e; czytając) leg-e-nt-is	audi-e-ns (słuchający, -cĄ -e; słuchając) audi-e-nt-is

Participium praesentis actiri (imiesłów czasu teraźniejszego strony czynnej) czasowników I i II koniugacji składa się z tematu praesentis, cząstki -nt- oraz końcówek deklinacji trzeciej.

Participium praesentis activi czasowników Ul i IV koniugacji składa się z tematu praesentis, spójki -e-, cząstki -nt- oraz końcówek deklinacji III.

Ufraga 1. W nomin. sing. -ns powstało z -nts; spółgłoska Ł przed s wypadła.

Uwaga 2. W języku polskim są dwie formy imiesłowu czasu teraźniejszego:

a)    imiesłów odmienny (chwalący, -a, -e),'

b)    imiesłów nieodmienny (chwaląc).

W języku łacińskim występuje tylko imiesłów odmienny, który musi zgadzać się w przypadku, liczbie i rodzaju z rzeczownikiem, do którego się odnosi.

Wzór odmiany

Casus	Singularis	Pluralis
Nom. Gen. Dat. Aec. AbL Voc.	lauda-ns lauda-nt-is lauda-nt-i lauda-nt-em, lauda-ns lauda-nt-e I-i) lauda-ns	lauda-nt-es, lauda-nt-ia lauda-nt-ium lauda-nt-lbus lauda-nt-es, lauda-nt-ia . lauda-nt-lbus lauda-nt-es, lauda-nt-ia

Tempus Perfectum (Czas przeszły dokonany)

Indicativus perfęcti actm ma najczęściej swój odrębny temat oraz odrębne końcówki osobowe.

Końcówki osobowe indic. perfecti activi

	Singulaiis	Pluralis
1 os.		-imus
2 os.	-isti	-istis
3 os.	-it	-erant

Indicatiyns perfecti aetiyi

Koniugacja I (a)

= Smgularis	Pluralis
laudav-i (pochwaliłem, -am) - lauday-isti laudav-it	lauday-imns laudav-xstis laudav-erunt

Koniugacja II (e)

1    os. 2    os. 3    os.	docu-i (nauczyłem, -am) docu-isti docu-it	docu-imus docu-istis docu-erunt
	Koniugacja DI (spółgł.)
	Singularis	Pluralis
'.i os.	leg-i (przeczytałem, -am)	leg-imus
2’ os> ■.	leg-isti	leg-istis
3 os.	leg-it	leg-erunt
	Koniugacja IY (i)
1 os.	audiy-i (usłyszałem, -am)	audiv-imus
2 os.	audiv-Isti	audiv-istis
3 os.	' audiv-it	audiv-erunt

Temat perfectum activi czasowników czterech koniugacji jest roimy; temat perfectum, activi powstaje:

1) przez dodanie -v (które czasem przechodzi w -u) do tematu praesentis, np.: lauda-v-i, audi-v-i, docu-i,

161

tl— Język łaciński dla farmaceutów