DSCF5747

trzeba przypomnieć, że jak to przekonująco udowodniła autorka monografii symbolizmu. Maria Podraża-Kwiatkowska, każdy krajobraz poetycki w epoce Młodej Polski mógł być traktowany jako tak zwany „pejzaż wewnętrzny”, mógł symbolizować „stany duszy”, lo nie nastrój podmiotu uzależniony jest od zewnętrznego krajobrazu. ale właśnie „stan duszy” zabarwia widzenie przyrody. Mówi o tym wyraźnie wiersz zatytułowany Nad morzem, którego podmiot podkreśla, że wszystkie nastroje mają swój początek „w człowieczej duszy”. Wiersz zaczyna się od opisu zmiany barw:

Smutek i martwość upadły na duszę -i oto błękit ów jasny i czysty, i morza lazur złoty i świetlisty, i róż girlandy, i palm pióropusze, i słońce, blasków kaskadą rozrzutne: wszystko tak martwe stało się, tak smutne.

(w. 1-6)

Wyobraźnia poetycka Tetmajera w ogromnym stopniu zainspirowana była przez żywioł wody — ambiwalentny symbol życia i śmierci, kobiecości i miłości. Niezliczone wiersze z motywami akwatycznyrai u > przede wszystkim pejzaże morskie, zwłaszcza impresjonistyczne opis\    > morza, a także obrazy tatrzańskich

jezior. Jednak i te utwory wyraża^;    refleksje, dotyczące całkowitego unicestwienia, roztopienia się w prz\    erzyńskim żywiole. W wierszu Znad

morza czytamy:

O ciche, ciche morze!... Gdy i/-    w ty

można paść i znicestwieć w twoich • • . ■ 'gromie...

Nie chciałbym istnieć więcej nawet nieświadomie.

Gdy przejdę przeznaczeniem szlak życia wytknięty (w. 1-4)

Wizje natury w wierszach Tetmajera ujmowane są w impresjonistyczne pejzaże poetyckie; celem opisu jest utrwalenie ulotnego wrażenia - impresji właśnie. Kolorystyka poety obejmuje wielość barw i odcieni i ich subtelne zestawienia. Najczęściej pojawiają się różne odmiany koloru niebieskiego, odniesione do wody i odbijającego się w niej nieba. W wierszu W Zatoce Neapolitańskicj, w którym ogromną rolę gra światło, rozmaite określenia barw ustępują miejsca jednemu, które pozwala opisać nie tylko pejzaż, ale i nastrój:

Srebmomodra, jak metal błyszcząca.

Nieskończonych wód powierzchnia leży;

Słońce wsparto się o wodę blaskiem 1 zasnęło w błękitnej bezbrzeży.

-310-