DSCF5756

meritów natury ten. który odpowiada jego tęsknocie. Warto zwrócić uwagę, jak różnorodne określenia barw i wrażeń świetlnych, służące tu opisowi górskiego pejzażu, ustępują stopniowo miejsca tym. które oddają „stan duszy". -Zieleń gof „srebmotęczowy" potok, „ciemnozielony" las. „złocista” mgła, - to wszystko zdaje się sugerować pogodny, idylliczny nastrój. Jednak ukryty w zieleni biały „mann głaz" i „szare" skały przygotowują na smutek, który zdominuje zakończenie wier sza. Zmiana pojawia się tam. gdzie podmiot rezygnuje z obiektywnego, neutralne go opisu i wprowadza pierwszoosobowe wyznanie:

Patrzę ze szczytu w dół: pode mną przepaść rozwarta paszczę ciemną (w. 19-20)

W puencie wiersza nazwany zostaje bezpośrednio nastrój tęsknoty, smutku, żalu.

Mistrzostwo w impresjonistycznym ukazaniu pejzażu osiągnął Tetmajer w wierszu Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym). Tu właśnie wrażenia barwne i dźwiękowe stapiają się w jedną całość. Podmiotem zbiorowym — „my” — w wierszu są mgły, których śpiew wyraża subtelne, ulotne wrażenia:

Cicho, cicho nie budźmy śpiącej wody w kotlinie. Lekko z wiatrem pląsajmy po przestworów głębinie... (w. 1-2)

łączenie wrażeń słuchowych, uzro-terystyezne dla poezji młodopol-- tła o jedności świata widzialnego więki (Correspondances) mówi sic siadają sobie nawzajem „dźwięki, miał najlepiej wyrażać te. znajdują

Mgły są „dźwięczne barwne i wonr kowych i zapachowych jest niezmier skiej. Wypływa z teorii symbolizmu, i niewidzialnego. W sonecie Baudela: o tajemniczej jedności, w ramach kuk. wonie i kolory”. Środkiem artystycznym, k ce się na granicy wyrażalności kwestie, była synestezja, „barwne słyszenie", łączące w całość doznania różnych zmysłów. „Srebrzystoturkusowa cisza / nieha' z wspomnianego wyżej wiersza Widok ze Swinicy... to również wyrazisty przykład synestezji.

W górach poeta odnajduje symboliczną triadę, na którą składają się: Cisza, Światło i Przestrzeń, przywoływane przez niego w różnej kolejności w tylu wierszach. Stanowi ona centrum Tetmajerowskiej estetyki i wyraz jego tęsknoty za tym. co idealne, doskonałe. Piękno i potęga gór mają tu być zaledwie zapowiedzią innego, doskonalszego świata, do którego człowiek nie ma dostępu, transcendencji. „Spokoju poszukuje się w bycie pozaziemskim, ale i w Tatrach”. (M. Podraża-Kwiatkowska, 2003, s. 17). Góry stanowią dla podmiotu Tetmajera oazę spokoju, którego nigdzie indziej nie można osiągnąć, są także miejscem zdobycia samowie-dzy. TU można powiedzieć — .Jestem — czym jestem”, jak wierszu, który zaczyna się od słów: