DSCN0664

fortimlgi odstraszyć gento ród, plemię, szczep grandskale na wielką skalę holero cholera infekti zarażać, zakażać instigi zachęcać, pobudzać intense intensywnie inverse odwrotnie kantato kantata

konsideri rozważać, uważać za

kordo struna

majstra mistrz, majster

neutrala neutralny

Oziris Ozyrys

Pamaso Parnas

peko grzech persista wytrwały poemo utwór poetycki prave słusznie

propre właściwie, we właściwym sensie

pseudonomo pseudonim

puśi pchać, popychać

rimedo środek, sposób

semanto siewca

Sidono Sydon

Simptomo objaw, przejaw

sugesti sugerować, poddawać myśli

suspekto podejrzenie, posądzenie

varbi zjednywać, pozyskiwać

C. EKZERCOJ

PRI ESPERANTO Oau lernolibro de J. Baghy)

La autoro de Esperanto naskigis en Bjalistok, kies logantaro kon-sistis el kvar elementoj, parolantaj kvar malsamajn lingyojri kaj batalantaj inter si. Tio ći vekis en la animo de la juna knabo, Zamenhof, doloron, kiu inspiris lin al revado pri pli paca, pli harmonia vivo. Lia homamo sugestis al li penson, ke per neutrala lingvo inter-nacia oni povus pacigi la malamikajn elementojn kaj phproksimigi la popolojn unu al alia kaj ebligi efikan kunlaboron inter diversaj nacioj por la kulturo, por la mondpaco.

Kieł deknaujara gimnaziano li prezentis sian unuan lingvoprojekton al siaj kamaradoj lernejaj en 1878. El tiu projekto postrestis nur kvar versoj. Fininte sian universitatan studon kaj komencinte ku-racistan praktikadon, Ji aperigis la plene prilaboritan novan (trian) projekton per la helpo de sia bopatro. Tiu ći Iingvoprojekto havis la titolon Lingvo intemacia. Li, kieł autoro, uzis pseudonomon D-ro Esperanto. Tiel ekiris la revo realigita en la mondon.

Komence oni dubis pii uzebleco de tia ariefarita lingvo, kvankam Leo Tołstoj mem apartenis al la unuaj adeptoj. Eć guste la tre fayora opinio de la rusa eminen^a verkisto, konfesanta, ke li lernis la b‘ńgvon dum tri horoj, vekis la suspekton de la cara polico politika, kaj iii malhelpis la disvastigadon de la unua gazeto esperantlingya. Dank’

al la persista laboro kaj nehaltigebla propagando de la unuaj pio-niroj, rusaj, polaj, germanaj kaj francaj, la lingyo farigis ćiam pli lconata, ćiam pli disvastigata en la mondo. Gi vekis seriozan atenton, kaj ofte el la dubantoj yarbigis la piej entuziasmaj batalantoj por la lingvo internacia.

Fakle en tiu tempo la apero de Esperanto estis konsiderebla kieł revolucia fenomeno, precipe en landoj, kie la absolutismo subpremis gentojn, popolojn kaj ćion, kio montrigis demokratia progreso. Esperanto estas kreita por la paca evoluo, por la interfratigo de la popoloj. Gi neniam celis esti anstatauanto de la naciaj lingvoj, sed sole la dua lingvo flankę de la patra lingvo.

(daurigota)

RIMEDO KONTRA0 ESPERANTO

En societo ćeestis unu kuracisto kaj unu juna viro, kies sola celo en la vivo estis bonę mangi, bonę trinki, amuzi sin, kaj kiu pensis pri si, ke li estas eksterordinare sprita. Kiam la kuracisto rakontis pri nova rimedo kontrau holero, la junulo interrompis lian parolon:

—    Vi havas rimedon kontrau ćiuj malsanoj krom unu: ću via scienco trovis jam rimedon kontrau Esperanto, kiu nun disvastigas en la mondo ?

—    Kio estas Esperanto? — demandis iu fraulino en la societo.

—    Nova lingvo, lingvo internacia. La malsano havas simptomojn. Kiu lernas gin, tiu tuj komencas pensi kaj paroli pri frateco de la popoloj, pri internacia solidareco, pri kultura kunlaboro inter la nacioj, pri tutmonda paco. Oni diras, ke tiu ći malsano infektis jam centmilojn en ćiuj landoj de la kvin koritinentoj. La piej granda dangero kusas en tio, ke tiuj homoj havas la pasion infekti per tiu malsano ankau bomojn, kiuj sciis nenion pri gi. Cu Vi, sinjoro doktoro, elpensis jam rimedon kontrau tiu ći malsano?

—    Jes — la kuracisto respondis serioze — mi esploris tiun malsanon, kaj mi havas rimedon kontrau gi. La baciloj de tiu ći malsano vivas en la radioj de la suno. En mallumo iii ne povas vivi; tial la piej bona rimedo kontrau Esperanto estas: sidi ćiam en pro-funda mallumo kaj neniam łasi al si radiojn de la suno.

(P. K. — el Esp. Krestomatio)