DSCN0749

Uczeń powinien rysować w swobodnej pozycji stojącej lub siedzącej, przy czym powinien unikać nadmiernego pochylania się nad rysunkiem.

Uczniowie muszą pamiętać, że od przestrzegania właściwej organizacji stanowiska kreślarskiego w pracowni szkolnej zależy w dużej mierze szybkość wykonania pracy.

1.5. ORGANIZACJA PRACY PRZY WYKONYWANIU I OPISYWANIU

RYSUNKÓW

Aby zorientować się, w jaki sposób postępować przy wykonywaniu rysunków technicznych, spójrzmy na rys. 1—8 jako na wzór rysunku technicznego

Rys. 1-8. Rysunek techniczny płytki stalowej

przedstawiającego płytkę z blachy gru-bości 5 mm, w kształcie prostokąta o wymiarach 86 X 50 mm, z wycięciem półokrągłym o średnicy 12 mm, w pra-wym dłuższym boku na wysokości 68 mm, oraz prostokątnym szerokości 7 mm na głębokości 12 mm w dolnym boku w odległości 9 mm od lewego dłuższego boku. Rysunek ten podaje wszystkie niezbędne dane dla Wykonania tej płytki.

Obserwując ten rysunek widzimy, że: 1) został on wykonany na arkuszu papieru w kształcie prostokąta obwiedzionego linią obramowania, 2) linie, za pomocą których odwzorowano przedmiot na rysunku, różnią się między sobą, 3) w prawym dolnym rogu rysunku znajduje się tabliczka, której poszczególne rubryki wypełniają napisy wykonane starannym pismem.

Należy pamiętać, że jedynie poprawne położenie rysunku w trakcie jego czytania jest wtedy, kiedy tabliczka znajduje się w prawym dolnym rogu rysunku. Czytanie rysunku w położeniu niepoprawnym prowadzić może do bardzo przykrych pomyłek. Na przykład na rysunku (1—8) liczby wymiarowe 68 i 86 mogą być odczytane mylnie jako 89 i 98.

Zatem rysunek techniczny pod względem formy zewnętrznej powinien odpowiadać następującym wymaganiom:

1)    wykonanie na arkuszu określonego kształtu i wymiarów,

2)    odpowiednio zróżnicowane co do grubości linie,

3)    wreszcie opis częściowo umieszczony na rysunku, częściowo w specjalnej tabliczce zwanej tabliczką rysunkową.

1.6. ROZMIARY RYSUNKÓW

• Wielkość i kształt arkuszy rysunkowych ustalone są normami. Prostokątny kształt arkusza rysunkowego został tak dobrany, żeby każdy arkusz dwa razy większy lub dwa razy mniejszy był podobny do pierwotnego i żeby stosunek dłuższego boku prostokąta do boku krótszego był zawsze taki sam. Stosunek ten wynosi w przybliżeniu 1, 414: 1. Jako podstawowy rozmiar arkusza papieru rysunkowego przyjmuje się arkusz o wymiarach 297x210 mm oznaczając go symbolem A4. Inne rozmiary są wielokrotnymi lub podwielokrotny-mi rozmiarami, tj. są: 2, 4 lub 8 razy większe lub mniejsze od rozmiaru podstawowego, i oznaczane są większe: A3, A2, Al, A0, mniejsze: A5, A6, A7.

Rys, 1-9. Tworzenie zwykłych formatów arkuszy papieru

Na rys. 1—9 przedstawiono podział rozmiaru Al na rozmiary podwielokrotne i wielokrotne. Rozmiary te tworzą szereg A. Jest jeszcze (nie używany do rysunków technicznych maszynowych) szereg R, w którym arkusz BO ma wymiary 1400 X1000 mm. Inne rozmiary tego szeregu (BI, B2, B3 itd.) powstaje przez kolejne dzielenie na połowy rozmiaru BO. Podane formaty i rozmiary odnoszą się do rysunku po obcięciu arkusza, wymiary przed • obcięciem są większe o podwójną szerokość obcinka. Używany do rysunków szkolnych format ~A4 przed obcięciem ma wymiary 312x225 mm, szerokość obcinków wynosi w tym arkuszu 7,5 mm.

-Rys, 1-10. Linie cięcia i obramowania rysunku; o — arkusz przed obcięciem, 6 — linia cięcia, ■c — obramowanie, T — tabliczka rysunkowa

Brzeg arkusza ulegający zabrudzeniu i niszczeniu odgraniczamy od linii cięcia linią obramowania (ograniczającą powierzchnię rysunku po obcięciu), biegnącą równolegle do linii cięcia w odległości ^;5 mm i tworzącą obrzeże rysunku (rys. 1—1.0).

Rysunek i tabliczka rysunkowa mogą zajmować całą powierzchnię arkusza ograniczoną przez linię cięcia.

W celu umożliwienia wiązania rysunków szkolnych w zeszyty (format A4) szerokość obrzeża zwiększa się z lewej strony do 25 mm na ■300 mm, licząc od dołu.

1.7. LINIE RYSUNKOWE

Przy sporządzaniu rysunków posługiwać się będziemy najczęściej czterema rodzajami linii: ciągłą, kreskową, punktową i dwupunktową. Oprócz tych

17

2 Bysunek techniczny