DSCF5992

284

System ideowy obozu rządzącego w oficjalnym przekazie propagandom

z innymi inspektorami armii wynosił trumnę z Belwederu, następu prowadził pożegnalną defiladę na Polu Mokotowskim i później w Kraku wie, podczas wniesienia trumny do krypty św. Leonarda¹.

Generalny Inspektor nie zaniedbywał żadnej ważnej uroczystości dającej okazję do publicznego oddania hołdu Marszałkowi. Na IX Zjeżdzie Rodziny Wojskowej 3 VI1935 r. wygłosił przemówienie poświęcone wielkiemu poprzednikowi, 24 czerwca, czyli w ostatnim dniu narodowej za-łoby, z grupą polityków oddał na Wawelu cześć jego prochom, a później brał udział w sypaniu pamiątkowego kopca na Sowińcu, 4 września objął patronat nad budową pomnika Komendanta w Katowicach, a 9 grudnia asystował przy odsłonięciu tablicy pamiątkowej ku czci Piłsudskiego w 1. Pułku Szwoleżerów w Warszawie². Jego wystąpienia poświęcone pamięci Marszałka dostarczały pretekstu do formułowania wskazań w sprawach bieżących i ważnych na przyszłość, takich jak rola i znaczenie silnej armii czy też obowiązki obywateli względem państwa. „Wiemy dobrze, że co w naszych duszach jest najlepszego i najsilniejszego - to Jego posiew, a co jest dobrego i silnego w Polsce, to Jego dzieło”. Mówił na krakowskim Sowińcu do dawnych towarzyszy broni „Powiększył On duszę narodu o całą wielkość Wolnej Ojczyzny. Uczył nas za nią walczyć i dla niej pracować. [...] istnieje wielkość Polski, wydźwignięta olbrzymim trudem Komendanta, bo istnieją całe kategorie wartości sił, które przed Nim w Polsce nie istniały Pierwszą z tych wartości jest żołnierz, jako nieodzowny element bytu państwa, nie tylko w sensie fizycznego istnienia pewnego typu żołnierza, ale w sensie samej idei państwa. [...] Mamy pewne pozycje ustalone przez Komendanta w sumieniu i świadomości narodowej. Jest to kategoria pojęć o państwie i obowiązkach w stosunku do niego”³.

_{u (} zwracała duża częstotliwość, z jaką nowy zwierzchnik sil zbrojnych    przyjmował delegacje rozmaitych organizacji społecznych i zawodo-

2 Ze szczególną gorliwością zabiegał także o popularność wśród organizacji kombatanckich i paramilitarnych. Często gościł na uroczystościach, zjazdach i spotkaniach tych środowisk, wygłaszał przemówienia, wysyłał do uczestników depesze. Na rezultaty nie trzeba było długo czekać. Jednym ze zwiastunów powodzenia w pozyskiwaniu poparcia przywołanych kręgów był XII Zjazd Związku Legionistów, który odbył się 6 VIII 1935 r. w Krakowie. Na dworcu Rydz został powitany z pompą przez ge-neralieję (z ministrem spraw wojskowych Kasprzyckim i inspektorem armii Sosnkowskim) w asyście kompanii honorowej. Następnie podczas defilady wojskowej prezentował się na honorowej trybunie, przyćmiewając podobno stojącego obok prezesa Związku Legionistów, Walerego Sławka⁴. Nazjeździe wygłosił przemówienie, w którym wyraził twarde stanowisko w sprawie rewizjonistycznych prowokacji hitlerowskich Niemiec. Padły pamiętne zwroty: „;[f,kgj|my po cudze rąk nie wyciągamy, ale swego nie damy. Nie tylko nie damy całej sukni, ale nawet guzika od niej”⁵.

Rydz wykonywał także spektakularne gesty dowodzące zdolności do integrowania, a nie antagonizowania społeczeństwa. Manifestował na przykład wolę poszanowania i kultywowania bez wyjątku całej tradycji walk o granice odradzającej się Rzeczypospolitej, próbując spłycić przepaść, jaka istniała między dwoma obozami - narodowym i niepodległościowym. Elementem obranej taktyki był jego osobisty udział w obchodach 17. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego, zorganizowanych 27 XII 1935 r. w Poznaniu⁶. Do weteranów zbrojnego zrywu kierował wówczas nobilitujące słowa:    gdyśmy oddawali hołd poległym Powstańcom

przed chwilą, tośmy stali z podniesiona głową, bośmy czcili nie klęskę, nie rozpacz, ale czciliśmy triumf miłości Ojczyzny, czciliśmy dobrze i rzetelnie spełniony obowiązek żołnierski, czciliśmy bohaterstwo. W grudniu 1918 roku o tej porze chwyciliście za broń, pędzeni i porwani instynktem żoł-

1

   „PZ” z V1935, nr 132,135, 140. Patrz także: M. Zielonka, Wizerunek Edwarda Śmigłego-Rydza w propagandzie obozu rządzącego w latach 1935-1939, Wrocław 2002, (maszynopis pracy magisterskiej obronionej w IH UWr.)

2

   „PZ” 1935, nr 154; M. Jabłonowski, P. Stawecki, Następca Komendanta. Edward Śmigły- -Rydz. Materiały do biografii, Pułtusk 1998, s. 102-103,106.

3

   Przemówienie wygłoszone na Sowińcu po złożeniu hołdu pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego przez uczestników Zjazdu Legionistów 6 VIII1935 r., cyt. za: H. Cepnik, Marszałek Edward śmigły-Rydz. Życie i czyny, Lwów 1937, s. 188-190.

4

R. Mirowicz, op.cit., s. 113-114.

5

2° Mowa wygłoszona na zjeździe Związku Legionistów Polskich, Kraków 6 VIII1935, [w:]

M. Jabłonowski, P. Stawecki, op.cit., s. 275-276.

6

:m 1935, nr 356.