DSCF5996

292

CIW\]

System ideowy obozu rządzącego w oficjalnym przekazie propagando^

propagandowe stosowane dla promowania Rydza-Śmigłego, która wowm czasie nie należała do jednostkowych. Chodzi mianowicie o odczuwanie pewnej sztuczności gwałtownego i natarczywego kreowania Rydza na podobieństwo poprzednika. Nieżyjący Marszałek, według licznych świadectw współczesnych, wywierał wrażenie jako osobowość ze swej natwy magnetyczna i władcza. A właśnie te cechy i predyspozycje, mimo innych cnót i zalet, nie były dane jego następcy¹. Powtarzalność ceremoniału i gestów zrośniętych z postacią Piłsudskiego wielu w związku z tym raziła lub wręcz irytowała.

Propagandę służącą wspieraniu politycznej kariery Rydza cechował w tym okresie większy niż zaraz po objęciu stanowiska generalnego inspektora rozmach i różnorodność środków oddziaływania. Generał nie schodził z publicznej sceny. Zaszczycał liczne uroczystości przekazywania wojsku sprzętu bojowego fundowanego ze zbiórek społecznych LOPPom w odzewie na ustanowiony prezydenckim dekretem z 9 kwietnia Fundusz Obrony Narodowej (FON). Wszędzie towarzyszyła mu niesłabnąco aktywna prasa. Nową tendencją widoczną na łamach gazet było ilustrowanie fotograńami z jego osobą nawet drobnych wzmianek o wydarzeniach, w których uczestniczył. Poważniejsze wystąpienia opatrywano jego portretem. Rok 1936 dał początek „wysypowi” prac poświęconych generałowi.

Była to typowa twórczość na polityczne zamówienie, sławiąca wpływową osobistość u steru władzy. W szerokim rozpowszechnianiu pojawiały się różnorodne broszury, pogadanki, noty biograficzne itp. Rocznie wycho-dziło po kilka biograńi².

rajco pierwszy na rynku księgarskim ukazał się życiorys pióra Henryka Cepnika, Edward Śmigły Rydz. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Zarys Jia i działalności, wydany przez Instytut Propagandy Państwowo-Twór-czej. „Wyczuwając najistotniejsze potrzeby szerokiego ogółu Społeczeństwa w zakresie polskiej myśli państwowej i wojskowej, wydaliśmy obecnie, w cyklu Ludzie i ich dzieła po monografiach Pana Prezydenta R.P. Ignacego Mościckiego i ś.p. Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, jako trzecią z rzędu, obszerną monografię, poświęconą życiu i czynom Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Gen. Dyw. Edwarda Śmigłego Rydza. f|g] Praca niepodległościowa w szkole, następnie czynny udział w polskim ruchu wojskowym, rozbudzonym i kierowanym przez Józefa Piłsudskiego, a dalej ciężka i zaszczytna, długim szeregiem niepospolitych czynów bojowych wypełniona, praca w Legionach oraz odpowiedzialna praca w POW, wreszcie działalność w Odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej, zawsze w najbliższym kontakcie z Marszałkiem Piłsudskim, który Generała Śmigłego Rydza Sam nazywał Swym uczniem - oto barwna kanwa, na której tle zarysowuje się w całej plastyce i w całej glorii rycerska postać dzisiejszego Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych”³⁵. W takich słowach reklamowała nową książkę i rysowała sylwetkę jej bohatera oficyna wydawnicza, wykonująca zlecenia obozu rządzącego. Symptomem skoku dokonanego w politycznej karierze była także osoba autora prekursorskiej pracy poświęconej Rydzowi. Henryk Cepnik był „etatowym” biografem czołowych osobistości w obozie rządzącym, autorem popularnych życiorysów prezydenta Mościckiego i marszałka Piłsudskiego. Charakterystyczne, że nawet same tytuły biografii wychodzących w ciągu czterech ^{3 4}

1

Na odmienność tych dwóch osobowości zwracają uwagę m.in.: J. Majchrowski, op.dt., s. 84-85; E. Wynot Jr., Polish Politics Transition The Camp of National Unity and theSrug-glefor Power 19351939, Athens (Georgia) 1974, s. 26.

2

Wśród publikacji poświęconych Rydzowi można wymienić m.in. następujące pozycje: H. Cepnik, Edward Śmigły-Rydz. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Zarys życia i działalności, Warszawa 1936; idem, Wódz Naczelny i Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz. Życie i czyny, Lwów 1937; A. Ciesielski, Życie i czyny Naczelnego Wodza i Marszałka Polski Edwarda Śmigłego-Rydza, Łódź 1939; T. Fiutowski, Zawsze zwycięski Marszałek Śmigły-Rydz, Włocławek 1937; M. Gruszczyński, Gen. Edward Rydz-Śmigły. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Szkic życiorysu, Warszawa 1936; A. Langer, Wódz Polski. Marszałek Edward

3

Śmigły-Rydz, Kraków 1937; E. Oppman, Naczelny Wódz Edward Śmigły-Rydz, [w:] Twórcy współczesnej Polski. Księga encyklopedyczna żywotów, czynów i rządów, Warszawa 1938;

4

Strumph-Wojtkiewicz, Nasz wódz, Warszawa 1939; J. A. Teslar, Edward Śmigły-Rydz -Marszałek Polski. Życiorys, Warszawa 1937; Idem, Marszałek Edward Śmigły-Rydz. Życiorys, Lwów 1937; R- Zawada, Opowieści żołnierskie o Generale Śmigłym, Warszawa 1936; S. Zie-mak Edward Śmigły-Rydz. Człowiek - Żołnierz - Obywatel, Grodno 1936.

₃Ś m_otica Instytutu Propagandy Państwowo-Twórczej, Sp. z o.o., reklamująca nowość , _wQiczą pióra H. Cepnika, Edward Śmigły-Rydz. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, 'z^ys żyda i działalności, Warszawa 1936, CAW WINO I 300.68.61.