DSCF5997

294

System ideowy obozu rządzącego w c

lat odzwierciedlały awans Rydza w hierarchii władzy. W 1936 r. *ut₀ trzymali się wyłącznie określenia „Generalny Inspektor Sił Zbrojnych” ^ \ następnego roku dodawali określenie „Marszałek Polski”, zresztą w ^ 1 z nowo zaistniałym stanem rzeczy, oraz „Naczelny Wódz”, co stanowy 1 tytulaturę z uporem lansowaną przez oficjalną propagandę, ale zdecydo- 1 wanie na wyrost. Stanowisko naczelnego wodza przysługiwało bowiem l wyłącznie z desygnacji prezydenta, i to na czas wojny.

W działalności Rydza role wojskowego i polityka splatały się coraz I ściślej. W czasie obchodów 15. rocznicy III powstania śląskiego w Kato- 1 wicach występował już w charakterze przywódcy przygotowującego społeczeństwo na agresję z zewnątrz. Do zgromadzonych kierował m.in, następujące słowa: „Powstańcy! Dziś Polska nie apeluje do waszych karabinów. Dzisiaj, w tej chwili, nie ma potrzeby tego, ale chociaż nikomu nie I chcemy narzucać wojny, chcąc żyć w pokoju, trzymając silnie to, co do nas \ należy, to jednak trzeba pamiętać, że musimy być tak silni, aby wojna l z nami była niebezpieczna i groźna”³⁶. W podobnym duchu, rzecznika l i wyraziciela spraw ogólnonarodowych, wystąpił 24 maja w Warszawie na 1 XIII Zjeździe Związku Legionistów Polskich i Legionowych Kół Pułkowych, \ stwierdzając, że jedynym „naszym hasłem, które może być tym pionem 1 moralnym, jest hasło obrony Polski”³⁷. ]an Szembek w diariuszu pod datą \ 17 V1936 r. zamieścił następującą uwagę na temat ówczesnego układusił l w obrębie władzy: „Polską rządzą obecnie trzy osoby, których kompetencje, 1 a właściwie zakres pracy są ściśle określone. Generał Śmigły-Rydz decy- I duje w dziedzinie polityki wewnętrznej i w zakresie zagadnień wojskowych; 1 minister Beck kieruje autorytatywnie polityką zagraniczną; Prezydent zaś \ zastrzegł sobie kierowanie polityką finansową i gospodarczą państwa³⁸. ^{1 2 3 4 5 6 7 8 9}

Sitab ludzi pracujących na wysoką pozycję i popularność Rydza-Śmi-_{j 0} nie ograniczał się do nagłaśniania za pośrednictwem prasy jego dokonań i wszelkich przejawów publicznej aktywności. Coraz częściej kulisy co bardziej ważkich wydarzeń skrywały rozbudowany scenariusz propagandowego obracania ich na jego korzyść. Przykładem wspomnianego stylu działania była uroczystość poświęcenia kopca ku czci Michała Pyrza¹⁰, zaplanowana na 29 czerwca w Nowosielcach w powiecie przeworskim. Stpiczyński nakłonił Generalnego Inspektora, by wykorzystać tę okoliczność do zawarcia kompromisu z ludowcami¹¹. Niemniej ważne było eksponowanie Rydza, wojska i idei wodzostwa nawiązującej do stylu sprawowania funkcji publicznych przez Piłsudskiego. Pretekst do przeprowadzenia tego rodzaju akcji był przedni, ponieważ wedle przewidywań Nowosielce miały zgromadzić co najmniej kilkadziesiąt tysięcy ludzi.

W przygotowanym na tę okazję, prawdopodobnie wspólnie przez Biuro Akcji Planowania PRM i Biuro Inspekcji GISZ, planie akcji propagandowej wyraźnie określono jej cele: „Uroczystość w Nowosielcach należy traktować jako: a) Ugruntowanie wśród najbardziej wyrobionego politycznie chłopstwa idei Wodza Naczelnego, oraz autorytetu Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych gen. dyw. Edwarda Rydza-Śmigłego, b) Widomy znak wspólnoty armii polskiej ze wsią polską w imię szczytnego hasła «Wódz z narodem, naród z Wodzem». c) Postawienie na porządku dnia sprawy wsi w niepodległej Polsce i związanie jej ze sprawą obrony państwa w najszerszym tego słowa znaczeniu, d) Nawiązanie do rycerskiej tradycji chłopa polskiego, która od piechoty wybranieckiej króla Stefana, poprzez Pyrza i guerillę chłopów polskich w czasach potopu szwedzkiego, sięga do kosynierów Kościuszki, wiarusów powstania listopadowego i legunów Piłsudskiego, e) Zaakcentowanie przez chłopa polskiego, szkalowanego i oskarżanego o brak patriotyzmu, iż jest za Polską i z Polską gotów na

1

Mowa wygłoszona w 15 rocznicę wybuchu III powstania Śląskiego, Katowice 3 V1936,

2

Iw:] M. Jabłonowski, P. Stawecki, op.cit., s. 277-278.

3

⁵⁷ Mowa wygłoszona na XIII Zjeździe Związku Legionistów Polskich i Legionowych Kół

4

Pułkowych, Warszawa 24 V1936, ibidem, s. 279-281. Na zjeździe przeprowadzono istotne

5

dla budowy politycznego zaplecza grupy Rydza zmiany. Doszło do połączenia obu orga

6

nizacji kombatanckich, a szefem zarządu został zausznik Generalnego Inspektora, Adam

7

Koc. Tym samym od prezesury odsunięto Sławka, dotychczas stojącego na czele Związku

8

Legionistów. Przed fuzją prezesem Kół Pułkowych był Rydz.

9

⁵⁸ ]. Szembek, Diariusz i teki Jana Szembeka (1935-1939), t. II, Londyn 1965, s. 193.

10

   Michał Pyrz - wójt, który w 1624 r. wsławił się bohaterską walką z Tatarami, wytrzymując na czele gromady chłopów czterodniowe oblężenie przez hordę budziacką chana Kantymira i zmuszając ostatecznie wrogów do odwrotu. Po czterech wiekach okoliczni chłopi na pamiątkę tamtych wydarzeń i ku czci głównego bohatera usypali kopiec. Uroczystość jego poświęcenia miała stanowić demonstrację siły ruchu ludowego.

11

   ^ Mirowicz, op.cit.y s. 123.