DSCN1446

>\vvkk' jedaak przystosowanie człowieka do systemu społecznego _>c. kompromisem miedzy potrzebami wewnętrznymi a wymaganiami K .yncttta Zdaniem Fromma formy produkcji charakterystyczne dU kapitalizmu (podobnie jak i komunizmu) proponują pracę nietwór-uniemożliwiają zaspokojenie przez pracę potrzeb psychologicznych. Szczególnie robotnik przemysłowy przez swoje oddalenie od efektu pracy odczuwa wrogość do pracy i wszystkich jej elementów. Oprócz wrogości, praca rodzi jeszcze inną negatywną postawę. Robotnik może odczuwać bierność i lenistwo, co wyraża w potrzebie „władzy guzikowej”. Idea „władzy guzikowej” polega na wciskaniu guzika, przekręcaniu gałki różnych aparatów i urządzeń i dostarczanie sobie takich wrażeń (np. muzycznych, wizualnych), jakich aktualnie potrzebuje. Taką „władzę guzikową” współczesny pracownik realizuje po pracy lub spędzając wolny czas np. operując pilotem przed telewizorem. Odczuwanie tych dwóch niekorzystnych postaw, wrogości lub bierności wobec pracy czyni ją ciężarem. Człowiek jdzyskuje autonomię dopiero po skończeniu pracy, w czasie wolnym Fromm, 1996; Hall i Lindzey, 1994).

Kompensacja poczucia niższości przez pracę w ujęciu Alfreda Adlera

Według A. Adlera (b.r.) praca obok miłości i życia społecznego jest naczelnym zadaniem życiowym człowieka. Te trzy zadania życiowe są ze sobą powiązane. Istnienie człowieka, jego rozwój i opanowanie trudności życiowych następuje dzięki podziałowi pracy, poprzez związki społeczne oraz bycie sumiennym. Zainteresowanie pracą jest wyrazem poziomu rozwoju społecznego człowieka. Praca winna być wykonywana na pożytek innych, a wynagrodzenie za nią jest wyrazem uznania. Człowiek w ten sposób zyskuje wyższą samoocenę i kompensuje poczucie niższości Pożyteczna społecznie praca służy rozwojowi jednostki i społeczeństwa. Każda praca winna dawać wynagrodzenie pozwalające godnie żyć. Również bezrobotni którzy stracili pracę nie z własnej winy zasłużyli sobie na godziwe życie. Utrata pracy oprócz konsekwencji finansowych niesie za sobą skutki psychologiczne, talrifr jak zamęt w działaniu i wrogość wobec innych (Adler, b.r.).

Samorealizacja poprzez pracę Abrahama Maslowa

Teoria A Maslowa (1990) jest koncepcją, w której praca służy realizacji potrzeb. Struktura potrzeb o budowie hierarchicznej wyznacza kolejność ich za-