DSCN2365

16

Mirek K. Jelenirtadd

nienie jej niezbędnych po takiej cenie artykułów spożywczych uważamy za jeden z pierwszych naszych obowiązków. W tępieniu zbrodniczej spekulacji i ukrywaniu zapasów i w ułatwianiu dostarczania żywności oprzemy się na organizacjach samorządowych i społecznych'¹. Niegdysiejsza Milicja Ludowa przejmować zaczęła funkcje dotychczasowych Milicji Obywatelskich w całym b. Królestwie Kongresowym Policja Komunalna zastępuje Milicje Miejskie.

8 kwietniu 1919 roku na stanowisko Komendanta Głównego Policji Komunalnej i Milicji Ludowej powołano kpt Kazimierza Młodzianowskiego, powierzając mu misję stworzenia przyszłej Policji Państwowej². W ciągu miesiąca Młodzianowski zlikwidował Milicję Ludową i stworzył w jej miejsce podporządkowane policji bataliony etapowe i liniowe.

Tworzenie formacji policyjnych miało również miejsce na terenach wciąż pozostających formalnie pod okupacją pruską. Tu główną rolę odegrała polityczna reprezentacja Polaków - Naczelna Rada Ludowa i podporządkowane jej Rady Ludowe, istniejące w poszczególnych miastach, powiatach i gminach. W dobie rewolucyjnego wrzenia, jakie ogarnęło Rzeszę Niemiecką w listopadzie 1918 roku, gdy dotychczasowe władze przestały spełniać swą funkcję, w obliczu zagrożenia przestępczością, przede wszystkim zaś agresją ze strony Niemców, poczęły powstawać spontanicznie polskie Straże Ludowe. Postawiono przed nimi zadanie ochrony żyda, zdrowia i mienia osób (wszystkich narodowośd) zamieszkałych na terenach zaboru pruskiego. W ogłoszonym 14 listopada 1918 roku memoriale czytamy m.in.:..... Rady Ludowe, powiatowe, miejskie i gminne obejmą sprawy polskie w swoich obwodach i: 1. Czuwać będą nad utrzymaniem ładu, porządku oraz bezpieczeństwa publicznego; 3. Wejdą w porozumienie z dotychczasowymi władzami celem współdziałania w kierownictwie sprawami publicznymi, rozdągając opiekę swoją także na osoby i mienie ludności niepolskiej"³. Instytucją wypełniającą deklaracje ogłoszone w cytowanym memoriale miały być właśnie Straże Ludowe, których tworzenie, chwilowo tajne, rozpoczęto 17 października 1918 r. W dniu tym powstała Komenda Tymczasowa Straży Ludowej z Julianem Bolesławem Lange na czele. W pierwszych dniach listopada 1918 roku swą gotowość do służby zadeklarowało przeszło 2 tysiące ochotników, z których wielu posiadało broń⁴. 10 listopada 1918 roku Straż Ludowa została uznana za oficjalny organ porządkowy Naczelnej Rady Ludowej*. Jako, że w swych deklaracjach programowych NRL rozdągnęła swe kompetencje na obszar całego byłego zaboru

1

   Manifnl rządu lubekkiego. Lublin 7 listopada 1910. pkt 9, w: Polska w Litach 1919-1939. Ify* bór tekstów iródlawych, red. W. Wrzesiński, Warszawa 1986. s. 22

2

   „Rocznik Oficerski' 1924, Warszawa 1924 s. 894. Młodzianowski (późniejszy generał) brał również bardzo aktywny udział w tworzeniu ustawy o Policji Państwemrj. Swą funkcję sprawował do 28 maja 1919 r.

3

*    Dńnnft Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu ip grudniu 1918 Poznań 1918, a. 5-7.

4

J. Lange, Organizacja Słnrźy ludna*/1 /rj uifcuri w    Wirflropptcfon, w: ftwwhmir

Wtókśppfita 1919-1919. W^óriródtt. opr A Czubiński. B. Polak. Poznań 1983. s. 372-373

*    Ibidem.