DSCN2369

20

wojewódzkim funkcjonowała pierwotnie Komenda Okręgowa Policji® z komendantem okręgowym na czele i dalej odpowiednio: komendy powiatowe (komendant powiatowy policji), obejmujące zazwyczaj teren jednego, ale «*». sami kilku powiatów, jak również obszar większych miast. Na niższym sztae-. Wu działał)- komisariat)' (komisarz policyjny)* - albo jako jednostki etnieysce w mniejszych lub większych miejscowościach, albo jako struktury obejmujące swvm zasięgiem działania fragmenty miast: dzielnice, osiedla lub inne dające się w) dzielić tereny. Istniały także komisariat)' lub posterunki specja&tyczne kolejowe-^-7 (w większych miastach lub tam, gdzie ruch kolejowy był specjalnie duży) i wodne® (zwane czasami rzecznymi, a nad Bałtykiem - morski mii, jako. że transport wodny należał w całym dwudziestoleciu do bardzo popularnych, a większość kompetencji w zakresie prawa wodnego i żeglugi pozostawała w rękach Policji Państwowej. Najmniejszą jednostką policyjną w strukturze terenowej pozostawały posterunki, tworzone w małych miejscowościach (w gminach, lub kh części), ate także w dużych miastach (tu zazwyczaj na obrzeżach). W dużych komendach powiatowych tworzono bardzo mobilna oddział)' konne-'*. Od 1925 roku w miejscu komend okręgowych stworzeniu odpowiadające podziałowi administracyjnemu państwa, komendy wojewódzkie³⁵. Ponadto w niektórych województwach, szczególnie Polski wschodowi istniał)- już od roku 1919 tzw oddziały rezerwy policyjnej - samodzielne jednostki policji wyspecjalizowane w działaniach zwartych. Poza celem dla którego został)' stworzone, pełnił)' one bardzo istotną funkcję - konwojowania, ochrony obiektów użyteczności publicznej itp. wspomagając skutecznie szczupłe kadry terenowe. Zasadniczym jednak powodem ich powołania była walka z tłumem i likwidowanie zamieszek ulicznych. 5 grudnia 1923 r. Minister Spraw Wewnętrznych wydał stosowne rozporządzenie sankcjonujące stan istniejący i zalecające powołanie szkolnych oddziałów rezerwowych w okręgach kieleckim, lwowskim, poleskim i wileńskim, a także w Warszawie. W każdym z tych oddziałów- miało się znaleźć 60 policjantów. 27 września 1932 roku jednostkę taką (stacjonującą w Żyrardowie) stworzono przv Komendzie Głównej Policji w Warszawie. Pozostawała w dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych-'¹.

^s Były ta okręg I - warszawski (Kom. Okręgowa w Warszawie). U - łódzki (Lódz). IB - kielecki (Kielce). IV - lubelski (Lublin), V - białostocki (Białystok), VI - stołeczny (Warszawa) VII - krakowski (Kraków), VIII - lwowski (Lwów), IX - tarnopolski (Tarnopol). \ - stanisławowski (Stanisławów), XI - poznański (Poznań), Ml - pomorski (Toruń), XIII - wołyński (Łuck). XIV - poleski (Brześć). XV - nowogródzki (Nowogródek), XVI - wileński (Wilno) Poza tym w Katowicach istniała, działająca przez cale Dwudziestolecie poza strukturą Komendy Głównej, Komenda Wojewódzka dla woj. Śląskiego.

* Art. 8 ustawy z dnia 24 lipc# 1919 r.

z> Początkowo podporządkowane Ministrowi Kolei Żelaznych.

» Początkowo w strukturach Ministerstwa Robót Publicznych.

» W roku 1921 Istniało np w Bydgoszczy siedem komisariatów, posterunek kolejowy, komisariat rzeczny i oddział konny. W roku 1932 były cztery komisariaty, posterunek kolejowy i posterunek rzeczny.

» Rozporządzenie a dnia 27 grudnia 1924 r. Dz. U RP 1934, Nr 114. po*. 1014. n Zarządzenie MSW z 27 IX 1952, DU MSW 1582. Nr 15. po* 17*