DSCN2408 (2)

59

Modd Policji w Polsce w latach transformacji systemowej po 1990 roku

nia. a mianowicie uprawnienia policjantów przy wykonywaniu czynności służbowych- Znalazły się tu w kolejności uprawnienia do: legitymowania, zatrzymywania, przeszukiwania osób oraz pomieszczeń, dokonywania kontroli osobistej oraz uprawnienie do żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek gospodarczych i obywateli- Osobno zaś sprecyzowano warunki użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej, zasady dokonywania kontroli korespondencji i stosowania techniki operacyjnej. Przewidziano również szczególnego rodzaju uprawnienia na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub niebezpiecznego zakłócenia porządku publicznego. Można było użyć oddziałów i pododdziałów' Policji jednocześnie z jednostkami sił zbrojnych.

W ustawie wyeksponowany został obowiązek policjantów respektowania godności obywateli oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka (art. 14 ust. 3). Jego rozwinięcie zawarto w końcowych postanowieniach rozdziału trzeciego.

Podkreślić również należy, że nowa ustawa o Policji z 1990 r. nie tylko wyodrębniła Policję, nadała jej w ramach MSW pewną autonomię, która miała sprzyjać apolityczności, ale też nadała administracji ogólnej szereg uprawnień wobec Policji, nieznanych w okresie PRL.

Ustawa o Policji od czasu jej uchwalenia była wielokrotnie nowelizowana¹. Zmiany, które miały miejsce do 1995 r., nie wprowadzały jednak żadnych zasadniczych zmian w strukturze organizacyjnej Policji. Ogromne znaczenie

1

Zob. ustawa z dnia 27 września 1991 r. o zasadach odpłatności za leki i artykuł)’ sanitarne (Dz. U. Nr 94, poz. 422); ustawa z dnia 16 października 1991 r. o zmianie ustawy o Policji oraz ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz. U. Nr 107, poz. 461); ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. Nr 54, poz. 254); ustawa z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 53, poz. 214); ustawa z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. 1995, Nr 4, poz. 17); ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej (Dz. U. 1995, Nr 34, poz. 163); ustawa z dnia 21 lip-ca 1995 r. o zmianie ustaw: o urzędzie ministra Spraw Wewnętrznych, o Policji, o Urzędzie Ochrony Państwa, o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 515); ustawa z dnia 25 kwietnia 1996 r. o zmianie ustawy o Policji oraz ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz. U. Nr 59, poz. 269); ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (Dz. U. Nr 106, poz. 496); ustawa z dnia 17 lipca 1997 r. o zmianie ustawy o Policji (Dz. U. Nr 80, poz. 499); ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779); ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr 106, poz. 680); ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554); ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153); ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową pAństwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668); ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. Nr 141, poz. 943); ustawa z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowe) sferze budżetowej oraz /.mianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, po/. 1255); ustawa z dnia 30 marca 2001 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych i ustawy o Policji (Dz. U. Nr 41, poz. 465).