DSCN2410

Modd Policji tr Polsce w lalach transformacji systemowej po 1990 roku 61

dotychczasowy sposób podporządkowania Policji w terenie, zbliżając do modelu Policji Państwowej z lat 1919-1939.

W rozdziale 3 ustawy o Policji, regulującym zakres jej uprawnień, dokonano również kilku znaczących zmian. Rozszerzono katalog uprawnień Policji, dodając uprawnienie do zatrzymywania osób pozbawionych wolności, które na podstawie zezwolenia właściwego organu opuściły areszt śledczy albo zakład kamy i w wyznaczonym czasie nie powróciły do niego oraz uprawnienie do zwracania się do jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, a w nagłych przypadkach również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa. Wprowadzone zostały dwie nowe instytucje: zakup kontrolowany (tzw. „prowokacja policyjna") oraz przesyłka kontrolowana (art. 19a-19b).

W zakresie stosunku służbowego policjantów dokonano także kilku zmian, jak np. sprecyzowano wymagania stawiane kandydatowi do służby w Policji¹, niektóre z kompetencji Komendanta Głównego w zakresie określania warunków pełnienia służby przekazano Ministrowi Spraw Wewnętrznych².

Kolejna ważna zmiana pozycji ustrojowej Policji dokonała się na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej³. Ustawa ta była konsekwencję przeprowadzanej właśnie reformy centrum. Poszerzyła ona znacznie zadania wojewody, stanowiąc, że wojewoda, jako przedstawiciel rządu w terenie zapewnia i koordynuje współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej, działających na obszarze województwa w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia i zdrowia ludzi, zagrożeń środowiska, utrzymania porządku publicznego i bezpieczeństwa państwa, ochrony praw obywatelskich oraz zapobiegania klęskom żywiołowym, a także usuwania ich skutków⁴. Nastąpiło tu zatem istotne wzmocnienie funkcjonalne pozycji wojewody, ponieważ obok pierwotnego zapewnienia współdziałania, które sytuowało wojewodę jako animatora działań innych podmiotów, wspomniana nowelizacja wprowadza dodatkowe określenie - koordynowanie współdziałania.

Od stycznia 1999 r. nastąpiło pewne osłabienie pozycji ustrojowej Policji, w związku z wprowadzeniem trójstopniowego podziału organów administra-

1

Zob. art. 25, art. 41 znowelizowane ustawą z dnia 21 lipca 1995 r. o zmianie ustaw: o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych, o Policji, o Urzędzie Ochrony Państwa, o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw (Dz, U. Nr 104, poz. 515).

2

’ Zob. art. 25 ust. 3, art. 34, art. 36 ust. 4. znowelizowane ustawą z dnia 21 lipca 1995 r o zmianie ustaw: o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych, o Policji, o Urzędzie Ochrony Państwa, o Straży Granicznej oraz niektórych Innych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 515); ustawa zdnia 21 lipca 1995 r. o zmianie ustaw: o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych, o Policji, o Urzędzie Ochrony Państwa, oStraży Granicznej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 515).

3

• Dz. U. z 19% r„ Nr 106, poz. 498.

4

Zob. arb 10 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 8 lipca 1996 r. o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej (Dz. U. Nr 106. poz 498).