DSCF6483

wiedniej jakości towarów produkowanych przez siły niefachowe”.

Władze_j)aństwowe_usiłowały rozmaitymi metodami — lnie zawsze zgodnymi z prawem ^—^podporządkować sobie spółdzielczość ukraińską i nie dopuścić, by zachowała swe związki z organizacjami politycznymi. Temu m.in. służyły zmiany prawa spółdzielczego. W lecie 153i/ r. projektowano kolejne modyfikacje, uzasadniając je następująco: „Projektowany dekret ma za zadanie wzmocnić nadzór organów państwowych nad ruchem spÓHzTeTczym, a tojz tego względu, żeby ruch' ten w chwili obecnej, zważywszy, jego niejednolitą Struktufę riafÓHowościową,^ mógł być podporządkowany ogólnym celom państwowym”-. Projektodawcy mieli na myśli także spółdzielnie niemieckie.

Wiele problemów wsi ukraińskiej w latach międzywojennych, a także trudne położenie inteligencji ukraińskiej wynikało z sytuacji gospodarczej całego państwa polskiego oraz przeszkód stojących na drodze do rozwiązania zagadnień dotyczących wszystkich obywateli. Zacofanie gospodarcze województw kresowych nie powstało po 1918 r., lecz niepodległa Rzeczpospolita odziedziczyła je po mocarstwach rozbiorowych. Kwestia reformy rolnej pozostała nie rozwiązana w skali całego państwa. Stagnacja przemysłu dotykała wszystkich ludzi pracy, niezależnie od narodowości. Katastrofalne załamanie cen artykułów rolnych na początku lat trzydziestych odczuli rolnicy w całym kraju. Zjawiska te wpływały na niezadowolenie społeczności ukraińskiej, ^^olwielTlne ^^nlkały Ze^^ećyTicznie nacjo-nalistycznej jDohtykT~wTadz polskich. Oprócz ~tegcf Jednak wiele innych^zagadnień dotyczyło wyłącznie społeczności ukraińskiej, która czuła się dyskryminowana, pozbawiona pełni praw obywatelskich odsuwana od pracy w wielu instytucjach publicznych, ograniczaną w dziedzinieoświaty jtd. Reakcją na to bvło^--- wbre^ nadziejom polskiej prawicy — umacnianie się ukra-72    ~    *"

'ińskiej świadomości narodowej, czemu wyraz dawano przy rozmaitych sposobnościach. Wewnętrzny Komunikat Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 12 kwietnia 1938 r. informował np.: „(...) poborowi narodowości ukraińskiej, którzy w dniu 24 marca rb. jechali pociągiem z Brzeżan do Lwowa, na każdej niemal stacji wznosili okrzyki »Haj żywe Ukraina — dla teb idem Ukrainu«. Zebrana ludność na stacjach, gdzie nie było policji mundurowej, również wznosiła okrzyki na cześć Ukrainy. Podczas jazdy poborowi śpiewali znaną piosenkę ukraińskich strzelców siczowych Hej u poli czerwona kałyna pochyłyła”.

afc" Skrajne ugrupowanie, wspomniana już wcześniej : l^OUN, rozwinęło działalność terrory^tyczną^zmierzając I F* do podważenia polskiej administracji i stworzenia stanu f zagrożenia ^ w^wóHzfwach ADO^u^dmoWo-wsjChocinich. i ^^ginęłL-g^rąk terrorystów znani przedstawiciele obozu. ^rządzącego Tadeusz Hółówkol Bronisląy^PieraclCj^V^^,f^ również in-nT mniej ^znani funkcjonariusze państwowi.*^ Nieraz polskim właścicielom .folwarków- podpalano zabudowania lub stogir zdarżało śię to^Ta W gospodarstwach polskich osadników. Na dużą skalę akcja taka A rozwinęła si^jy 1929 r., osiągając szczyt w lęcie 1930 r, J W odpowiedzi — na polecenie Józefa Piłsudskiego — rozpoczęła się pacyfikacja Galicji Wschodniej, która trwała od id września do 30 listopada 1930 r. Represje policyjne objęły wielu działaczy ukraińskięfe, zamknię- i to trzy gimnazja, przeprowadzano masowe rewizje we wsiach; przy okazji niszczono mienie i bito opornych, j Poważny dziennik ukraiński „Diło” podawał 27 września w artykule pt. Ukraińska ludność kryje się po lasach: „Jest to zrozumiałe, jeżeli władza państwowa walczy z elementem wywołującym niepokój i zagrażającym bezpieczeństwu publicznemu w kraju; jeśli jednak czynniki odpowiedzialne za bezpieczeństwo publiczne przeprowadzają akcję pacyfikacyjną w ten spo^ sób, że ludność ucieka w lasy ze strachu przed organami

I

73