Przebieg jest przewlekły wskutek obniżonej skłonności do pokrywania się ziarniną ubytków po oddzieleniu się tkanek martwiczych.
Objawy podmiotowe: bolesność jest znaczna.
Stan ogólny chorych zależy od choroby podstawowej; nierzadko towarzyszy podwyższenie temperatury ciała.
Leczenie czyraka pojedynczego polega na zastosowaniu kompresu ichtiolowego oraz - po wykształceniu się czopa martwiczego - nacięciu w celu jego usunięcia. W czyraczności postępowanie miejscowe jest takie samo, a w leczeniu ogólnym stosuje się antybiotyki, w zależności od antybiogramu, oraz środki ogólnie wzmacniające. Ważne jest poszukiwanie schorzeń usposabiających do przewlekłych zakażeń, np. cukrzycy i in. W czyraku gromadnym postępowanie jest głównie chirurgiczne.
Hidradenitis suppura1iva
Definicja. Są to głębokie guzy zapalne, ze skłonnością do rozmiękania i bliznowacenia, umiejscowione głównie w okolicy pach.
Etiopatogeneza. Zakażenie dotyczy gruczołów apokrynowych i z tego względu nie występuje przed okresem pokwitania. Niekiedy występują zaburzenia hormonalne. głównie hiperandrogenizm. Nadmierne pocenie się sprzyja powstawaniu zmian. Czynnikiem wywołującym jest gronkowiec złocisty, ale często współistnieje zakażenie bakteriami Gram-ujemnymi, jak Proteus, E. coli i inne.
Objawy I przebieg. Wykwitem pierwotnym jest guzek lub guz podskórny, ulegający rozmiękaniu (chełbotanie) i przebiciu. Mogą wytwarzać się przetoki i bliznowacenie.
Nasilone zmiany bliznowate z głębokimi przetokami są niekiedy określane mianem acne inversa (trądziku odwróconego), czyli odmiany trądziku skupionego (acne conglobata), nawet gdy nie ma żadnych innych objawów trądziku skupionego na tułowiu.
Umiejscowienie: pachy, zazwyczaj obustronnie, rzadziej inne okolice (narządy płciowe, odbyt, brodawki sutkowe u kobiet).
Okres trwania jest kilku- lub wielomiesięczny.
Objawy podmiotowe są rozmaicie nasilone, bolesność jest niekiedy znaczna. Rozpoznanie ustala się na podstawie: 1) występowania głębokich guzów, jam wypełnionych ropą oraz przetok i bliznowacenia, 2) umiejscowienia w okolicy występowania gruczołów apokrynowych (zwłaszcza w dołach pachowych) oraz 3) przewlekłego przebiegu.
Rozpoznanie jest łatwe wobec charakterystycznego obrazu morfologicznego i umiejscowienia.
Rozpoznanie różnicowe dotyczy:
1. Czyraków, które różnią się niewystępowaniem głębokich przetok i jam ropnych, obecnością martwiczego czopa oraz szybszym przebiegiem.
2. Gruźlicy rozpływnej w przypadku stwierdzenia beleczkowatych blizn i przetok (tbc colliquativa), która różni się mniejszą bolesnością i bardziej przewlekłym przebiegiem; rozstrzyga wynik badań bakteriologicznych i histologicznych.
3. Przetok w chorobie Crohna w przypadku umiejscowienia w okolicy narządów płciowych i odbytu.
Leczenie. W okresach wczesnych zaleca się 10% maść ichtiolową. Poza tym stosuje się antybiotyki, zależnie od wyniku posiewu, szczepionki bakteryjne, niekiedy preparaty antyandrogenowe, np. cyproteron lub fmasteryd (inhibitor 5a-re-duktazy) w dawce 5 mg dziennie przez 3-9 miesięcy (p. leczenie łysienia, str. 437)
- w razie stwierdzenia zaburzeń hormonalnych.
Jeżeli istnieje podobieństwo do trądziku skupionego, zaleca się izotretinoinę (p. leczenie acne conglobata) w ciągu 4-6 tygodni. W przypadku zmian bardzo przewlekłych i opornych na leczenie postępowanie jest głównie chirurgiczne - polega na wycinaniu zmian i pokrywaniu ubytków przeszczepami skórnymi.
Impetigo bullosa neonatorum
Definicja. Jest to zakażenie gronkowcowe, które cechuje się zmianami pęcherzowymi i jjgchereowo-rogjj^ni występującymi wjuerwszych jygndniach żMl bez objawó^jgolnycfT^^
Etiopatogeneza. Zakażenie, głównie gronkowcem złocistym tego samego typu co w necrolysis toxica staphylogenes (p. niżej), może nastąpić od personelu pielęgnującego noworodki. Jest to prawdopodobnie łagodna odmiana necrolysis toxi-ca. Dawna błędna nazwa „pęcherzyca noworodków” (pemphigns neonatorum) jest obecnie zarzucona.
Objawy i przebieg. Wykwitem pierwotnym jest pęcherz, początkowo wypełniony treścią surowiczą, później surowiczo-ropną.
now- ków pochodzenia gronkowcowego
Necn ■s toxica staphylogenes. SSSS staphylococcal scalded skin syndro-me. Dawna nazwa: dermatitis bullosa et exfoliativa neonatorum (Ritter)
Definicja. Jest to uogólnione zapalenie skóry o ciężkim przebiegu. Charakteryzuje się poronnymi pęcherzami i spełzaniem naskórka (scalding), jak w oparzeniu lub nekrolizie Lyella. Występuje na ogół u dzieci w pierwszych 3 miesiącach życia, niekiedy u starszych dzieci, a bardzo rzadko u dorosłych (głównie w przypadku obniżonej odporności).
Etiopatogeneza. Czynnikiem etiologicznym jest gronkowiec złocisty (fag grupy 2, na ogół typu 71), który produkuje egzotoksynę działającą niszcząco na naskórek fraidprmn1i7vna-l
Objawy i przebieg. Pęcherze sąnłggfcie, bardzo szybko ulegają prze
rwaniu, z wytworzeniem rozległych powierzchni pozbawionych naskórka, co przypomina
Zmiany zajmują zazwyczaj całą skórę. Okres trwania jest na ogół kilkudniowy; w części przypadków, zwłaszcza leczonych kortykosteroidami oraz z powikłaniami płucnymi i jelitowymi, przebieg może być ciężki.
Rozpoznanie opiera się na: 1) stwierdzeniu uogólnionych, złuszczających się i wysiękowych zmian zapalnych, powodujących płatowe oddzielanie się naskórka, 2) występowaniu płaskich, wiotkich pęcherzy, 3) początku choroby najczęściej w pierwszych miesiącach życia, 4) szybkim przebiegu.
45