DSCN3993 (4)

Sposoby zmniejszania ekspozycji lo:

a)    izolacja urządzeń wytwarzających io promieniowanie od otoczenia. Jako materiały izolacyjne stosowane są mieszaniny azbestu z magnezem i kredą o małym przewodnictwie cieplnym.

b)    stosowanie ekranów pomiędzy źródłem ciepła a pracownikiem.

cl zasłony wodne i płaszcze wodne), parowe, łańcuchowe, błyszczące powierzchnie metalowe, filtry, d) odzież ochronna z lekkich, niepalnych tkanin pokrytych aluminium.

4.10.6. Promieniowanie ultrafioletowe (nadfioletowe)

Promieniowanie ultrafioletowe jest •o niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 400 do 0.10 om.

W obrębie ultrafioletu wyróżniamy: nadfiolet A (UVA). nadfiolet B (UVB) i nadfiolet C (UVCi (tab. 4.23). Obfitym źródłem promieniowania ultrafioletowego jest słońce. Do powierzchni Ziemi dociera tylko jego część: promienie o długości fali mniejszej od 280 rur. «ą pochłaniane przez atmosferę.

Źródłami promieniowania ultriiHn-leiowcgo «ą lampy bakteriobójcze, lampy kwarcowe, niektóre procesy technologiczne *np. spawanie i.

Promieniowanie nadfioletowe odZAac/a -ię dożą aktywnością bioto-gtcatą i chemiczną, dzięki < /.emu znalazła i/ziiAic zaaknowanie w prakty-

I- Pudlu Mnńddpn. Najbar-Śt wfa/kwe na d/iafame promie litowania nadfioletowego są wegetatywne formy bakterii. Promieniowanie nadfioletowe jest prostym i skutecznym sposobem dezynfekcji powietrza, wody oraz powierzchni, m.in. w salach zabiegowych, sleryli-zatomiach. poczekalniach (niskociśnieniowe lampy rtęciowa),

2.    Wywołuje fluorcscencję. wzbudził w wielu substancjach fołolumine-sccncję. powoduje zaczernienie fotograficznych materiałów światłoczułych: tc właściwości pozwalają na jego wykrywanie.

3.    Działanie na organizm człowieku polega na pobudzeniu: układu sia-teczkowo-śródbłonkowego, przemiany materii, utleniania tkankowego. czynności barwnikotwórczcj, odporności ogólnoustrojowej i przechodzenia crgostcrolu w witaminę D,. Wywiera więc ogólny wpływ tonizujący zwiększając czas reakcji odrtichowo-ncrwowych, napięcie wszystkich układów, a szczególnie skóry. Przy większej intensywności promieniowaniu może wywołać siany patologiczne. Działanie ostre promieniowaniu aa

organizm człowieka powoduje różnego rodzaju poparzenia z powstaniem rumienia i pęcherzy, rzadziej objawy ogólne z bólami głowy i podwyższoną ciepłotą ciału-

D/iałnnii* przewlekle promieniowania polega na uszkadzaniu genów, w tym antyonkogenu p53 w komórkach oraz działaniu immunosupresyjnym powodującym upośledzenie mechanizmów eliminujących tworzące się komórki nowotworowe. Efektem takiego d/iatania są fotodermaiozy i rak skóry, 7. promieniowaniem nadfioletowym wiąże su; również proces sUr/citnt skóry wywołany niekorzystnym działaniem promieniowania nu komórki naskórku, skóry włnśeiwcj i naczyń. Skóra staje się mniej unuczyniona, mniej elastyczna, z licznymi zmarszczkami i przcburwicniaini.

Szczególnie wrażliwa na to promieniowanie jest skóra blada, nim nastąpi jej pigmenliicjn. Szczególną wrażliwość na działanie promieniowania nadfioletowego wykazuje oko. Uszkodzenie narządu wzroku tego rodzaju promieniowaniem występuje często u spawaczy przy niewłaściwej ochronie oku. Promieniowanie nadfioletowe może uszkodzić siatkówkę, spojówkę oraz tęczówkę oka. W soczewce nabłonek torebki może ulegać martwicy, a konsekwencją zmian może być zaćma. Dno oka jest zabezpieczone, gdyż optyczna część oka (rogówka i soczewka) nic przepuszczają promieni średnich a promienie bliskie działają znacznie słabiej. Silniejsze uszkodzenia skóry, jak również rogówki, na której mogą powstawać owrzodzenia gojące się Z pozostawianiem blizn, występują przy spawaniu elektrycznym (luk elektryczny z temperaturami około 300t7C wysyła promienie dalekie do 220 nm o wielokrotnie większej energii).

Sposoby zmniejszania ekspozycji to:

■    okulary ochronne.

■    kremy ochronne r filtrem t v. i UV_A (ważne jcsl. by w kremach występowały obydwa filtry, ponieważ promieniowanie UV. działa również immunosupresyjnic),

■    ubrania ochronne.

Z prac. w których istnieje narażenie na to promieniowanie, należy wyłączyć albinosów, gdyż ochrony osobiste ogólnie stosowane są w ich przypadku nieskuteczne. NDN wynosi 0.5 inW/cm* powierzchni przy stałym napromieniowaniu przez 24 godziny.

Promieniowanie nadfioletowe znajduje zastosowanie w:

■    laboratoriach i lecznictwie (lumpy kwarcowe, łukowe lampy węglowe),

■    analizie fluorescencyjnej (m.in. w badaniach histo- i cytologicznych).

W lecznictwie jest ono stosowane ogólnie lub miejscowo.

Wskazania do stosowania promieniowania nadfioletowego:

■    krzywico,

■    choroba zwyrodnieniowa sta

wów.

■    gościec tkanek miękkich.

■    nerwobóle.

■    trądzik pospolity.

■    stany zapalne skóry i tkanek podskórnych,

■    łysienie plockowate.

■    łuszczyca.

Przeciwwskazani? są w przypadku gruźlicy, zmian barwnikowych w skóra*

4.10.7. Promieniowanie laserowe

Laser (ligła ampiificatkm by Mirno-laad ctn&sion ot radiotionl jol to urządzenie elektroniki kwantowej generujące bądź wzmacniające spójne promiemow amc elektromagnetyczna w zakresie widmowy iii między dawką podczerwienią u naiiiioletcm.

Promieniowanie laserowe charakteryzuje się: spójnością czasową, spójnością przestrzenną i tłu rym na tężeniem.

Zastosowanie promicniow uhm laserowego: