DSCN6167 (Kopiowanie)

na włóknach sprężystych i stanowią „sito", zatrzymujące wszelkie obce dla organizmu ciała. Bmj, tłuszczowa (ryc. 4-25C) również nie wytwarza substancji podstawnej - komórki tłuszczowe czyh adipocvtv gromadzą tak duże ilości lipidów, źc spychają one cytoplazmę i jądro na obwód komórki (dlatego nazywane są czasem komórkami „sygnetowa tymi"). Tkanka tłuszczowa u człowieka gromadzona jest \v wielu miejscach, np. pod skórą; obecne w niej włókna elastyczne nadają skórze sprężystość.

Najpospolitszymi sa tkanki łączne włókniste, np. występująca wszędzie w organizmie wlókn^j wiotka (ryc. 4-25 D), która łączy ze sobą różne tkanki w narządy i narządy w układy. W związku z tym spotykamy w niej wszystkie rodzaje komórek, jakie występują w tkankach łącznych (fibroblasly, fibrocyty, komórki gwiaździste, komórki tuczne, krwinki, komórki obronne) i wszystkie rodzaje włókien, biegnące w różnych kierunkach. Natomiast uporządkowane, równoległe ułożenie włókien ma miejsce w wyspecjalizowanych tkankach włóknistych: ściegnistei i wiazadłowei. Ściegnałączą między sobą mięśnie bądź przytwierdzają je do kości, zaświezadla łączą ze sobą kości.

4.4.2.2. Tkanki łączne oporowe

Ze względu na dość dużą twardość stanowią one szkielet kręgowców. Wyróżniamy tkanki chrzęstne i kostne.

Tkanki chrzestne zbudowane są z komórek zwanych chondrocytami. ułożonych pojedynczo bądź po kilka w iamkach chrzestnych (ryc. 4-25 E), wytworzonych w substancji międzykomórkowej. Komórki te gromadzą liczne krople lipidów, które po wypłukaniu (np. alkoholem podczas przygotowywania preparatów histologicznych) sprawiają wrażenie, jak gdyby w chondrocytach istniały liczne wodniczki (mówimy wówczas, że cytoplazma tych komórek jest „wodojasna”). Substancja międzykomórkowa chrząstki nosi nazwę chondrvnv. Nie zawiera ona naczyń krwionośnych, zaś jej specjalna budowa sprawia, że substancje odżywcze i produkty metabolizmu dyfiindują między naczyniami a poszczególnymi grupami komórek. Budowa chondryny decyduje o rodzaju chrząstki, np. w tych miejscach, w których zachodzi konieczność powrotu odkształconego narządu od pierwotnego stanu (małżowina uszna, przewód słuchowy wewnętrzny) wystepuiechrzastka spreżysa - o dużej liczbie włókien elastycznych (ryc. 4-25 E). Inne rodzaje chrząstek tworzą szkielet u ryb chrzęstnoszkieletowych (np. rekinów i płaszczek) i u zarodków wszystkich kręgowców (u osobników dorosłych natomiast zastępowane są przez tkankę kostną). U dorosłego człowieka najpospoliciej wysiępująchrząstki solistę, które stanowią szkielet układu oddechowego (krtani, tchawicy, oskrzeli), przednie odcinki żeber, powierzchnie stawowe kości itp. Trzecim rodzajem chrząstki powszechnym u człowieka jest chrząstka włóknista, zawierająca bardzo liczne włókna kolagenowe w chondrynie: buduje ona np. spojenie łonowe.

Tkanki kostne (ryc. 4-25) stanowią główny zrąb narządów, jakimi sakości (ryc. 8-18). Większość kości ma wewnątrz dużą przestrzeń zwana jama szpikowa, na zewnątrz zaś otoczona iestokostm Pomiędzy okostnąa jamą szpikową znajduje się tkanka kostna, tworząca układy zwaneosteonami Środek każdego osteonu stanowi kanał osteonu (zwany niegdyś kanałem Haversa), w którym biegną naczynia krwionośne, limfatyczne i nerwy. Wokół kanału koncentrycznie ułożone są blaszki zbudowane z substancji międzykomórkowej - osseiny i będące wytworami komórek kości czyh ostcocytów. Te ostatnie są to żywe, wrzecionowatego kształtu komórki powstałe z fibroblasii'» i łączące się wypustkami wgęslą sieć, która kontaktuje się z naczyniami w kanale osteonu i zapewnia transport niezbędnych substancji. Dyfuzja tych związków poprzez osseinę nie byłaby możliwi albowiem istota międzykomórkowa kości jest bardzo zmineralizowana zawiera 66% wugowych substancji nieorganicznych, zwłaszcza uwodnionych fosforanów wapniowych (czyli hydr" ksyapatytów) o wzorze chemicznym: Ca₁₀(PO₄)₆(OH)₂, a także niewielkie ilości węglanów wapnil i magnezu. Dzięki tej budowie kość ma dużą twardość, osiągając wartość 5 w skali twardości Mołw i doskonale pełni funkcję szkieletu. Magazynuje poza tym wapń i fosfor: w organizmie doroslcg" człowieka 3 kg wapnia, a więc 97% ilości lego pierwiastka zawarte jest w kościach. W razie zwiększa** z;nrfjtrzchowaniaki>mórki kośeioirubne czyli osleoklnsly powodują rozpuszczanie kości i uwali"."¹"