DSCN6103 (Kopiowanie)

W przyszłości więcej danych na lemat ewolucji organizmów przynieść może nowopowstająca gałąź biochemii -palcobiochemia. Bada ona chemiczny skład organizmów kopalnych. Okazało się bowiem, że w pewnych warunkach (zapobiegających utlenianiu) związki organiczne mogą przetrwać w skamieniałościach nawet ponad 300 min lat. Badanie żeber jednego z dinozaurów (Slegosaurus stenopr, żył 150 min lat temu) wykazało obecność niewielkich ilości alaniny, kwasu glutaminowego i glicyny, i jeszcze mniejszych izoleucyny, waliny, proliny i kwasu asparaginowego.

23.7. Świadectwa ewolucji z dziedziny rozmieszczenia organizmów na kuli ziemskiej

Rozmieszczeniem organizmów na kuli ziemskiej zajmuje się nauka zwanabiogcognifią. Poświęcimy jej osobny rozdział w dalszej części książki, w tym miejscu należy jednak nadmienić, że dane biogeograficzne mogą być cenną pomocą przy badaniu rozwoju ewolucyjnego istot żywych. Na przykład zasiedlenie Australii przez ssaki bczłożyskowe świadczy o tym, że kontynent ten oddzieli! się od pozostałych lądów jeszcze przed powstaniem ssaków łożyskowych, które wyparły bezlożyskowce na pozostałych kontynentach. Otwarte morze było barierą nie do przebycia dla ssaków, natomiast ptaki mogły ją pokonać i dlatego fauna ptaków Australii (omitofauna) nie jest tak specyficzna, istnienie na kontynencie amerykańskim i w Eurazji spokrewnionych zwierząt (np. jeleniowatych, wiclbłądowatych, niedźwiedzi) dowodzi obecności połączenia między tymi lądami w przeszłości.

Dowodami przebiegu ewolucji są również „żyjące skamieniałości" czyli formy reliktowe. Przetrwały one do naszych czasów prawie niezmienione w porównaniu z epoką, w której powstały. Takimi reliktami są żółwie z wysp Galapagos, ssaki australijskie, ma\żNeopilina, ryby dwudyszne i trzonopletwe (ryc. 2-19) itp. Bardzo interesującym reliktem jest skrzypłocz (ryc. 2-40). który jest ostatnim żyjącym przedstawicielem nie tylko rodzaju lecz także rzędu, a nawet podgromady, rozpowszechnionej w okresie karbońskim. Larwa skrzypłocza podobna jest do larw trylobitów, z którymi zwierzę to jest prawdopodobnie najbardziej spokrewnione. Żyje ono obecnie w Atlantyku u wybrzeży Ameryki.

Znamy szereg reliktów roślinnych. Należy do nich jedyny przedstawiciel miłorzębowatych -miłorząb japoński {Ginko biloba). chętnie hodowany w parkach, a pochodzący z Chin i Japonii. Z psylofitów (ryc. 2-16) jeden gatunek z rodzaju Tmesipteres występuje w Australii i Nowej Zelandii, zaś dwa gatunki (z rodzajuPsillotum) w tropikach Ameryki. Reliktami epoki lodowcowej w Polsce są m.in. dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopetala), brzoza karłowata (Betula nana) i wierzba polarna (Salix polaris).

Istnieją również takie gatunki zwierząt i roślin, które jedynie na pewnym obszarze stanowią pozostałość dawnych epok. W Bałtyku (głównie w Zatoce Botnickiej), a także w Morzu Kaspijskim i jeziorze Bajkał żyje foka obrączkowana (Phoca hispida), która uważana jest za gatunek ark tyczny, w wymienionych akwenach pozostałość po epoce lodowcowej. Wszystkie prawie zwierzęta żyjące w jeziorze Bajkał są spokrewnione z gatunkami morskimi, co wskazuje, iż Bajkał był niegdyś częścią oceanu, zaś żyjące w nim organizmy przystosowały się do życia w wodach słodkich.

2.3.8. Współczesna teoria doboru naturalnego

Koncepcja Darwina nie straciła do dziś na swej aktualności, choć gwałtowny rozwój wielu gałęzi wiedzy wprowadził do niej pewne uzupełnienia. Pomijając szereg współczesnych, niezbyt udokumentowanych i będących przedmiotami sporów hipotez, zatrzymamy się na dwóch ■twierdzeniach, stanowiących „poprawki” teorii Darwina:

1.    jedynie zmienność dziedziczna może dostarczyć materiału wyjściowego dla doboru naturalnego;

2.    wzajemnemu krzyżowaniu się nowopowstających gatunków zapobiega ich izolacja