DSCN6382 (Kopiowanie)

Osłonięcie zarodka sprawia, iż plemnik nie ma bezpośredniej styczności z komórką jajo*, dlatego powstał specjalny narząd, wprowadzający plemnik do zalążka (do komórki jajowej), mianoaiSi łaąiewka pyłkowa 7.4.5.2. Gromada: Mszaki (Bryophyta)

Gromada ta liczy około 25 000 gatunków, usystematyzowanych w trzech klasach, wątrobo^ j (Hepaticopsida lub Marchantiopsida). glewików (Anthoceratopsida) i mchów (Bryopsida).

Mszaki są organizmami lądowymi, choć nie mogą żyć w środowisku suchym, a niektóre (zwłaszcza liczne wątrobowce) są roślinami wodnymi. Ażeby uchronić się przed utratą wody. są małe i mają zwartą, płożącą się budowę ciała. Nie wytwarzają tkanek ani typowych narządów, nic posiądą zatem (poza kilkoma wyjątkami) struktur przewodzących wodę: u wiciu z nich część komórek musi czerpać wilgoć z atmosfery. Do rozmnażania płciowego mszaki wymagają obecności wody. Możemy zatem uznać mszaki za grupę przejściową między zaliczonymi do królestwa Prnisit fotosyntetyzującymi plcchowcami (glonami) a lądowymi roślinami.

Za takim podejściem przemawia też sposób rozmnażania u mszaków, stanowiący dalszą ewolucję przemiany pokoleń, obserwowanej u glonów. Dla mszaków charakterystyczny jest cykl rozwojnyy typu III (rvc. 7-15). U większości roślin tej gromady pokoleniem dominującym jest eametofltMam postać ulistnionej łodyżki (znane powszechnie mchy) lub płaskiej, płożącej się blaszki: gametofity są zielone i autotroficzne.

Gamctofit może rozmnażać się wegetatywnie (za pomocą różnych rozmnóżek), albo płciom. Wyróżniamy narządy płciowe męskie czyli plemnie (anterydia) i żeńskie, zwane rodniami (archegonium). Maczugowata plemnia wytwarza i zawiera wiele drobniutkich, spiralnie skręconych plemników(anterozoidńw). Po deszczu plemniki uwalniają się i poruszają w kierunku butelkowatego kształtu rodni, w której (u podstawy) znajduje się komórka jajowa (ryc. 7-53; 7-55). Po połączeń komórki jajowej z plemnikiem powstaje diploidalna zygota, która daje początek nowemu pokoleniu • sporofitowi. Znamy gatunki mszaków jednopiennych (rodnie i plemnie występują u tego samego osobnika) i dwupiennych (jedne osobniki wytwarzają rodnie, inne zaś plemnie).

W odróżnieniu od gametofltu sporofit jest pozbawiony ciałek zieleni (i tym samym możliwości fotosyntezy); rozwija się początkowo wewnątrz rodni, wrastając tzw. stopą w gamctofit. Odżywia są kosztem gametofltu. Na szczycie sporofitu wytwarzana jest zarodnia, w której zachodzi proces mejop i powstają haploidalne zarodniki. Po wysypaniu się zarodników, jeśli trafią one na odpowiednie warunki, poczynają kiełkować wsplątek (protonemę). Splątek ma kształt rozgałęzionej, zielonej nitki wytwarzającej pączki, z których rozwiną się gametofity (ryc. 7-55).

Niektóre mszaki wytwarzają narządy podobne do łodyg, liści i korzeni wyższych roślin, maj? one jednak odmienną budowę. Dlatego też dla określenia anatomicznych części mszaków stosujemy mną nomenklaturę (ryc. 7-54).

Wątrobowce (Hepaticopsida) liczą około 10 000 gatunków i są stosunkowo najbaidW pierwotnymi mszakami. Mają przeważnie kształt podobny do płaskich listków, przytwierdzonych de podłoża za pomocą ryzoidów; u niektórych z części liściokształtncj wystają łodyżki, zwane trzonka® Na szczycie trzonków archegonalnych wytwarzane są rodnie, na trzonkach anterydialnych - pffij§ (ryc. 7-54). Inne gatunki wykazują podział na trzonek i na listki. Małe sporofity wątrobowców odżyw się kosztem gametofitów. Istnieją wątrobowce żyjące wyłącznie w wodzie oraz takie, które - jp epifity - rosną na pniach i liściach drzew w puszczy tropikalnej.

(łlewiki (Anihoceraiopsida) lo nieduża klasa licząca około 300 gatunków, zamieszkujący^ wilgotne, cieniste lasy strefy tropikalnej. Budzą one zainteresowanie botaników, ponieważ budowa wskazuje na pokrewieństwa z innymi grupami: z zielenicami (w swych komórkach JgJ3