DSCN6382 (Kopiowanie)

Osłonięcie zarodka sprawia, iż plemnik nic ma bezpośredniej styczności z komórką jajoW dlatego powstał specjalny narząd, wprowadzający plemnik do zalążka (do komórki jajowej), mianow^ łagiewka pyłkowa.

7.4.5.2. Gromada: Mszaki (Biyophyia)

Gromada ta liczy około 25 000 gatunków, usystematyzowanych w trzech klasach: wątrobo^ (Hepaticopsida lub Marchantiopsida), glewików (Anlhoceratopsida) i mchÓ\y (Rryopsida). H

Mszaki są organizmami lądowymi, choć nic mogą żyć w środowisku suchym, a niektóre (zwłaszcza liczne wątrobowce) są roślinami wodnymi. Ażeby uchronić się przed utratą wody, sąągj, i mają zwartą, płożącą się budowę ciała. Nic wytwarzają tkanek ani typowych narządów, nic posady zatem (poza kilkoma wyjątkami) struktur przewodzących wodę: u wielu z nich część komórek n«ąj czerpać wilgoć z atmosfery. Do rozmnażania płciowego mszaki wymagają obecności wody. Możog, zatem uznać mszaki za grupę przejściową między zaliczonymi do królestwa Proiin, fotosyntctyzującymi plechowcami (glonami) a lądowymi roślinami.

Za takim podejściem przemawia też sposób rozmnażania u mszaków, stanowiący dalszą ewohc* przemiany pokoleń, obserwowanej u glonów. Dla mszaków charakterystyczny jest cykl rozwoio-^ typu III (ryc. 7-15). U większości roślin tej gromady pokoleniem dominującym jest gametofit. Mace postać ulistnioncj łodyżki (znane powszechnie mchy) lub płaskiej, płożącej się blaszki; gametofit; są zielone i autotroficzne.

Gametofit może rozmnażać się wegetatywnie (za pomocą różnych rozmnóżek), albo płciowo. Wyróżniamy narządy płciowe męskie czyli plemnie (anterydia) i żeńskie, zwane rodniamj

|. Maczugowata plemnia wytwarza i zawiera wiele drobniutkich, spiralnie skręconych

kształtu rodni, w której (u podstawy) znajduje się komórka jajowa (ryc. 7-53; 7-55). Po połączeń komórki jajowej z plemnikiem powstaje diploidalna zygota, która daje początek nowemu pokolem-

sporofitowi. Znamy gatunki mszaków jednopiennych (rodnie i plemnie występują u tego samego

osobnika) i dwupiennych (jedne osobniki wytwarzają rodnie, inne zaś plemnie).

W odróżnieniu od gamelofitu sporofit jest pozbawiony ciałek zieleni (i tym samym możliwości fotosyntezy); rozwija się początkowo wewnątrz rodni, wrastając tzw. stopą w gametofit. Odżywiaaę kosztem gametofilu. Na szczycie sporofitu wytwarzana jest zarodnia, w której zachodzi proces mejozy i powstają haploidalne zarodniki. Po wysypaniu się zarodników, jeśli trafią one na odpowiednie warunki, poczynają kiełkować wspialfik (protonemę). Splątek ma kształt rozgałęzionej, zielonej nitki, wytwarzającej pączki, z których rozwiną się gametofity (ryc. 7-55).

Niektóre mszaki wytwarzają naiządy podobne do łodyg, liści i korzeni wyższych roślin, mają one jednak odmienną budowę. Dlatego też dla określenia anatomicznych części mszaków stosujemy inną nomenklaturę (ryc. 7-54).

Wątrobowce (Hepaticopsida) liczą około 10 000 gatunków i są stosunkowo najbardaj pierwotnymi mszakami. Mają przeważnie kształt podobny do płaskich listków, przytwierdzonych do podłoża za pomocą ryzoidów; u niektóiych z części liściokształtncj wystają łodyżki, zwane trzonkami Na szczycie trzonków archegonalnych wytwaizane są rodnie, na trzonkach anterydialnych - pfcmnk (ryc. 7-54). Inne gatunki wykazują podział na trzonek i na listki. Małe sporofity wątrobowców odżywiał się kosztem gametofitów. Istnieją wątrobowce żyjące wyłącznie w wodzie oraz takie, które -jak¹' epifity - rosną na pniach i liściach drzew w puszczy tropikalnej.

budowa wskazuje na pokrewieństwa z innymi grupami; z zielenicami (w swych komórkach

Glewiki (Anlhoceratopsida) to nieduża klasa licząca około 300 gatunków, zamieszkujący'⁴ wilgotne, cieniste lasy strefy tropikalnej. Budzą one zainteresowanie botaników, poniiewai Kg