DSCN6505 (Kopiowanie)

jltematywnym rozwiązaniem jest redukcja układu nerwowego, jako wynik przystosowania do osiadłego trybu życia, z czym mamy do czynienia u osłonie).

j. Powiązanie gardzieli z funkcją oddechową poprzez szpary skrzelowe. Wprawdzie u dorosłych posiaci kręgowców lądowych szpary skrzelowe nie występują, ich zawiązki są jednak obecne w rozwoju zarodkowym, także u człowieka, dając początek innym strukturom.

4.    Ułożenie pozostałych dwóch narządów osiowych, to znaczy przewodu pokarmowego i serca wraz z tętnicami głównymi brzusznie w stosunku do układu nerwowego.

5.    Występowanie przez całe życie, lub przynajmniej w okresie rozwoju zarodkowego, ogona, który pełni funkcję narządu ruchu.

Strunowce zachowały także szereg cech wspólnych z bezkręgowcami, od których się wywodzą. Są to: dwuboczna symetria ciała, powstawanie trzech listków zarodkowych w rozwoju embrionalnym, lepiej lub słabiej zaznaczona metamcryzacja oraz plan budowy, jaki omawiałem w przypadku pierścienic: “rura w rurze”. Wszystkie wymienione powyżej cechy strunowców są dobrze wyrażone u lancetnika (Branchiostoma lanceolalum) i kilkunastu innych gatunków bezczaszkowców {.terania) - jednego z trzech podtypów strunowców. Lancetnik występuje głównie w cieplejszych morzach (np. Śródziemnym), ale nie brak go także w silniej zasolonych częściach Bałtyku. Kształtem przypomina rybę (tyc.7-145), jednak nie posiada płetw, oczu, a w budowie wewnętrznej także szczęk ani mózgowia. Ma długość 3-6 cm, leży zakopany w piasku, wystawiając nadeń jedynie przedni koniec ciała zaopatrzony w wieniec czułków, leżących powyżej otworu gębowego. Czulki działają jak filtry, zatrzymując duże cząstki (np. ziarnka piasku) i ułatwiają lancetnikowi pobieranie pokarmu, którym są drobny plankton i zawiesiny martwej materii organicznej. Jama gębowa pokryta jest uizęsionym nabłonkiem; ruch rzęsek powoduje przepływ wody od otworu gębowego w kierunku gardzieli. Dodatkowym narządem wymuszającym ruch wody jest wirnik - błoniasty, powycinany ipokryty urzęsionym nabłonkiem fałd jamy gębowej.

Woda wraz z cząsteczkami pokarmowymi przepływa przez jamę gębową lancetnika do długiej i obszernej gardzieli, która poprzebijana jest 1 SOszparami skrzclowymi. Każda szczelina oddzielona jest od sąsiedniej lukiem s Krzelowy m, usztywnionym przez prążek o budowie podobnej do chrząstki. Na dnie gardzieli znajduje sięendostyl, gruczoł wydzielania zewnętrznego, wytwarzający śluz, którym zlepiane są cząstki pokarmowe (endosty 1 jest homologiczny do tarczycy kręgowców). Pokarm zostaje zlepiony przez cząsteczki śluzu, a prąd wody porywa go ku górze jamy gardzielowej, gdzie znajduje się wąska rynienka zwana epistylem; tu następuje formowanie tzw. sznura pokarmowego, zaś oczyszczona woda opuszcza gardziel przez szczeliny skrzelowe do jamy okołoskizelowej; po drodze następuje wymiana gazowa. Sznur pokarmowy przechodzi następnie do jelita środkowego; uchyłek tego jelita, skierowany ku przodowi do gardzieli, niesłusznie został nazwany workiem wątrobowym, ponieważ jego wydzieliną są enzymy trawienne (zatem worek pełni raczej rolę trzustki). Natomiast uchyłek ten zaopatrzony jest w układ krążenia, przypominający krążenie wrotne wątroby. Niestrawione cząstki pokarmowe usuwane są przez odbyt mieszczący się w ogonowej części ciała.

Jak widać z powyższego opisu, gardziel u lancetnika pełni zarówno funkcje pokarmowe, jak i oddechowe (wymiana gazowa przez skrzela; należy jednak wspomnieć, iż skrzela pclniąjedynie rolę pomocniczą, ponieważ oddychanie następuje głównie całą powierzchnią ciała). J arna okołoskrzelow a, do której trafia woda po przepłynięciu przez skrzela, jest także miejscem, do którego uchodzą przewody narządów wydalniczych i gruczołów rozrodczych. Woda z jamy okołoskizelowej odpływa otworem odpływowym po brzusznej stronie ciała.

Szkielet osiowy bczczaszkowca stanowi struna grzbietowa; jest to elastyczny pręt. /budow any / ahae /wakuohzowanych komórek, otoczonych łącznotkankową torebką. ()d torebki tej odchodzą na Mli fałdy zwane inioseptamł, które stanowią przegrody dla poukładanych w segmenty (tzw mluiiun t